İbn Sina`da kesin bilgi ve kesin bilginin unsurları

Abstract

İbn Sina düşüncesinde kesinlik, bilgi alanında kazanılan yetkinlik ile ilgilidir. Filozofun sisteminde bilgi, iki farklı şekilde sınıflandırılmaktadır. Bu ayrımlardan birincisi, ilk bilgiler ve kazanılmış bilgiler ayrımıdır. İkincisi ise tasavvur ve tasdik ayrımıdır. Kesinlik ile ilişkilendirilen bilgi türü, kazanılmış tasdiklerdir. Zira bu bilgiler bir yargı içermekte ve bilişsel bir başarı ile elde edilmektedirler. Kazanılmış tasdikleri elde etmenin yöntemi, kıyastır. Kıyas, kesinliği zorunlu kılmamakta ancak kesinlik, kıyasın bazı türleri ile ortaya çıkmaktadır. İbn Sina'nın kesinlik ile ilişkilendirdiği ve kesin bilgiye bizi ulaştırdığını söylediği kıyas, burhânî kıyastır. Ancak İbn Sina sisteminde burhân sadece bir kıyas türü değildir. Filozof, burhân temelinde bir teori oluşturmuş ve burhânı, kesin bilgiyi bizim için ulaşılır kılan bilimsel bir kanıtlama metodu olarak ele almıştır. İbn Sina'nın kesinlik (yakîn) anlayışı, onun bilgi tanımı ve bu tanımla birlikte ortaya çıkan unsurlar ortaya konulduğunda anlaşılırlık kazanmaktadır. İbn Sina düşüncesinde bilmeye dair hallerin, zihnî bir derecelendirme içerisinde yer aldığını söylemek mümkündür. Bu derecelendirmede en üst mertebede kesin bilgi yer almakta, aşağıya inildikçe kesinlik seviyesi azalmaktadır. Diğer mertebeler sırası ile bilgi, zan ve cehalettir.Anahtar Kelimeler: Yetkinlik, kesin bilgi, kazanılmış tasdik, burhân, bilginin unsurları

In Avicenna's thought, certainty is related to the competence gained in the knowledge. Within his system, knowledge is categorized by two different ways. First of these distinctions is the one between the initial knowledge and the acquired knowledge. The second one is the distinction between conceptional knowledge and propositional knowledge. The type of knowledge associated with certainty is the acquired propositional knowledge. Because this type of knowledge contains a judgment and it is achieved via a cognitive success. The way to obtain the acquired propositional knowledge is syllogism. The syllogism doesn't necessarily entail certainty, but the certainty arises by using some types of syllogism. The type of syllogism that Avicenna associated with certainty is the demonstrative syllogism. However in his system the demonstration isn't only a type of syllogism. The philosopher has created a theory on the basis of demonstration and he has considered it as a proof method. His apprehension of certainty becomes clear when his definition of knowledge and the elements emerged with this definition are exhibited. It is possible to say that, in Avicenna's thought, the states relative to knowing take place within a mental classification. In this classification, certain knowledge takes place at the utmost level and the degree of certainty decreases downwards. The other levels are knowledge, supposition and ignorance.Keywords: Competence, certain knowledge, the acquired propositional knowledge, demonstration, the elements of knowledge.