Köle ticaretinin XIX. yüzyılda Sudan`ın sosyal, siyasal ve iktisadi yaşantısına etkileri

Abstract

Kölelik genelde Afrika kıtası, özelde ise Sudan'da önemli bir olgu olarak tarihi süreçte büyük bir rol oynamıştır. Zenci köle kaynağı olan kıtadaki köleliğin etkileri ağır olmuş, bu etkiler çeşitli şekillerde Sudan'ı şekillendirmiş, günümüzde de şekillendirmeye devam etmektedir.Sudan tarihinin en hızlı ve canlı dönemi XIX. yüzyıldır. Bu yüzyıl Sudan'da köle ticaretinin artmasına rağmen aynı zamanda kölelik ve köle ticaretinin yasaklanmaya çalışıldığı bir dönem olması sebebiyle ayrı bir önem kazanmıştır. Kölelik ve köle ticareti özellikle XIX. yüzyılda meydana gelen ve tarihi dönüm noktalarını oluşturan olayların sebebi, tetikleyicisi veya sonucudur. Bu çalışma, köle ticaretinin XIX. yüzyılda Sudan'ı sosyal, siyasal ve iktisadi olarak nasıl etkilediğini ortaya çıkarmayı hedeflemiştir.Bu amaçla I. Bölümde; öncelikle Sudan'ın yönetim hakkını elinde bulunduran Osmanlı Devleti'ndeki kölelik uygulamaları üzerinde durulmuştur. II. Bölümde; Sudan'daki köleliğin tarihi süreci aktarıldıktan sonra XIX. yüzyılda Sudan ve Darfur'daki kölelik hakkında bilgi verilmiştir. Ayrıca Mehmed Ali Paşa'nın Sudan'a gelişi, köle ticareti üzerinden değerlendirilmiş ve köle ticaretinin Sudan'da sultanlık (derebeyilik) yapılanmasına ne şekilde sebep olduğu açıklanmıştır. III. Bölümde; Köleliğin, Sudan ve bağlantılı bölgelerde köleliğin devamı veya kaldırılması için yapılan faaliyetler açıklanmıştır. Ayrıca XIX. yüzyıl son çeyreğinin önemli bir gelişmesi olan Mehdi isyanı ve kölelik ile ilişkisi üzerinde durulmuştur. IV.Bölümde; kölelik ve köle ticaretinin Sudan'a olan çeşitli alanlardaki etkileri incelenmiştir. Ayrıca kölelik ve köle ticaretinin etkilerinin Sudan'ı günümüzde nasıl etkilemeye devam ettiği üzerinde durulmuştur.

Slavery, in general in Africa, and specifically in Sudan, has played a crucial role as significant phenomenon within the historical process. In the continent, that was a source of black slaves, the effects of slavery have been destructive and these effects has shaped the Sudan in various ways, and it keeps doing so even today.The most attractive period of the Sudan is the 19th century. This century was considered important as then, despite the increase of the slave trade, there were attempts of prohibition of slavery and slave trade. Slavery and slave trade have been the result, trigger and result of events that took place and marks historical turning points of the 19th century. This study is aimed at finding out how the slave trade affected the Sudan in the 19th century in regards of social, political and economic levels.To this end, in Part I, firstly the slavery application of the Ottoman Empire, that controls the Sudanese land, is examined. In Part II, following information on the historical process of slavery in the Sudan, the details of slavery in the Sudan and Darfur is given. Moreover, the arrival of Muhammad Ali Pasha to the Sudan is examined through slave trade and the question of how the slave trade let to the rise of sultanate (landlord ship). In Part III, the abandonment or continuation activities of slavery in the Sudan and connected regions areexplained. Moreover, as an important development of the last quarter of the 19th century,the Mahdi revolt and its relations with slavery is examined. In Part IV, different impacts of slavery and slave trade on the Sudan are examined in social and military fields. Moreover, the effects of slavery and slave trade on the Sudan in current times, is examined.