Öğrenci ve öğreticilerine göre Kuran kurslarının amaçlarını gerçekleştirme düzeyi: Sakarya örneği

Abstract

İnsanın din ile ilişkisi hayat boyu devam eden bir süreçtir. Örgün eğitimde insanlar belirli bir yaşa kadar din eğitimi süreçlerine dahil olurken yaygın din eğitiminde yaşam boyu bir eğitim süreci öngörülmektedir. Bu yönüyle yaygın din eğitimi kapsam ve uygulama boyutları itibariyle bireyler açısından önemli bir katkı potansiyeline sahiptir. Türkiye'de resmi olarak planlı ve programlı bir şekilde yaygın din eğitiminin yapıldığı en önemli kurumlardan biri Kuran Kurslarıdır. Kuran Kursları farklı öğretim programlarıyla toplumun tüm kesimlerinin ihtiyaç ve beklentilerine uygun olarak yaygın din eğitimi faaliyetleri gerçekleştirmektedir. Diyanet İşleri Başkanlığı, kurslardaki bu din eğitimi etkinliklerinin verimli ve sistemli olabilmesi için son yıllarda program geliştirme çalışmaları başlatmış, bu kapsamda 2004 yılında hazırlanan öğretim programı 2012-2013 öğretim yılından itibaren temel ve ek öğretim programları şeklinde Türkiye genelinde uygulamaya konulmuştur.Bu çalışmada Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından uygulanmaya başlayan `İhtiyaç Odaklı Kur'an Kursları Öğretim Programı` amaçlarının gerçekleşme düzeyinin öğrenci ve öğretici görüşleri doğrultusunda (Sakarya ili örneğinde) incelenmesi amaçlanmaktadır. Araştırmada döküman incelemesi ve nitel araştırma desenlerinden durum çalışması kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu Sakarya ili merkez ilçelerdeki Diyanet İşleri Başkanlığı'na bağlı Kur'an Kurslarında görev yapmakta olan 10 kadın Kur'an Kursu öğreticisi ile bu kurslarda eğitim alan 14 yetişkin kadın öğrenciden oluşmaktadır. Verilerin toplanması için iki farklı yarı yapılandırılmış görüşme formu hazırlanmış ve çözümlenmesinde içerik analizi kullanılmıştır.Araştırmadan elde edilen önemli bulgulardan bazıları şöyledir. ihtiyaç odaklı kuran kursları öğretim programı yeterli öğrenci sayısını tamamlayamama, esnek ders saatlerinin prratikte zorlayıcı olması gibi çeşitli sebeplerle amaçlarını tam olarak gerçekleştirememektedir. Kuran öğrenme ve okuma, öğrencilerin kursa gelişlerinde en etkili etkenlerin başında gelmektedir. Öğrenciler Meal, Tefsir ve Arapça gibi derslerin programda yer almasını talep etmekdirler. Öğreticiler öğretim sürecinde sınırlı sayılabilecek yöntem ve teknikler kullanmaktadırlar. Kurslarda sistemli bir ölçme değerlendirme çalışması yapılmamaktadır. Kuran kursları öğrencilerin sosyalleşme süreçlerine olumlu katkılarda bulunmaktadır. Kurs süreci öğrencilerin farklı düşüncelere karşı olumlu tutumlarını arttırmaktadır.

Human relation with religion is continuing life long process. While people are involving in religious education up to specific age in formal education, non-formal religious education is life long process. In this aspect, non-formal religious education, with its scope and practical dimensions, has a potential contribution for individuals. In Turkey, officially one of the most significant institutions, which carried out non-formal religious education as planned and scheduled way, is Quran Courses. These courses carry out non-formal religious education activities for the needs and demands of whole segment of societies via implementing diverse teaching programs. In recent years, Presidency of Religious Affairs has been started to curriculum development to make efficient and systematic of these religious education activities. Within this scope, curriculum of 2004 has been developed and put into practice throughout Turkey as basic and additional curriculums from 2012-2013 academic year.This research aims to analyze the achievement level of objectives of `Need-Oriented Quran Courses Curriculum` which, has been put into practice by Presidency of Religious Affairs, in line with the opinions of student and instructors (Sakarya sample). In this research, document analysis and case study as a qualitative research design has been used. Working group of this research consist of 10 women instructors employee in Sakarya central districts Quran courses which, affiliated to Presidency of Religious Affairs and 14 adult women trainees in these courses. Two different semi-structured interview forms has been prepared for collecting the data and descriptive analysis used for data analysis.Some featured findings obtained from the research as fallows: The Need-Oriented Quran Courses Curriculum is not completely realizing its objectives for various reasons such as not reaching adequate number of students, challenging of flexible course hours in practice. Learning and reading Quran is one of the most effective factors for coming students to the courses. Students request to be located some courses in the curriculum such as meaning of Quran (Meal), interpretation of Quran (Tafsir) and Arabic. Instructors are using limited methods and techniques in their teaching processes. There is no systematic measurement and evaluation in courses. Quran courses provide positive contributions in socialization of students. The courses improve positive attitudes of students against different thoughts.