Modernization and İslam in Turkish thougut: Rasim Özdenören

Abstract

Modernleşme kavramı, ekonomiden siyasete, kültürden inanç sistemlerine varıncaya dek bireyin hayatının tamamına nüfuz eden toplumsal bir süreç olarak karşımıza çıkmaktadır. Kavramın temelinde maddeci bir bakışı açısı, geleneksel ve ulvi olanın reddedilmesi, somut ve rasyonel bilgiyi benimseyerek ilerleme sağlamayı hedefleme gibi bileşenler mevcuttur. Gelenek sınıfı içerisinde kategorize edilen din kavramı ile modernleşme arasında menfi bir ilişki söz konusudur. Türk modernleşmesinde, Avrupa'daki toplumsal, siyasal ve ekonomik kurum ve yapıların Türk toplumuna tesis edilmesini sağlayarak muasır medeniyet seviyesine erişmek amaçlanmıştır. 18. yüzyılın sonlarında Osmanlı İmparatorluğu'nda başlayan, Cumhuriyetin kurulmasıyla birlikte hızlanan ve farklı bir karaktere bürünen sürecin halen devam ettiği söylenebilmektedir. Bu çerçevede Tanzimat ve Islahat Fermanları'nın ilanı, Meşrutiyet rejimine geçilmesi ve Cumhuriyet yönetiminin tesis edilmesi gibi gelişmeler bu yoldaki önemli dönemeçlerdir. Rasim Özdenören yarım asırdan fazla bir süredir kaleme aldığı eserlerinde modernleşme ve İslâm teması üzerine özgün bir bakış açısını ortaya koymaya, tespit ve çözüm yolları geliştirmeye devam etmektedir. Bu çalışmada, Özdenören'in bakış açısı ve Türk modernleşmesi hakkında ortaya koyduğu fikirler incelenmektedir. Yapılacak değerlendirmeler, Özdenören'in modernleşme ve İslâm ilişkisi üzerine ele aldığı kitaplarından konuya yoğun ve doğrudan temas edenleri üzerinden yürütülecektir.Anahtar Kelimeler: Rasim Özdenören, Batı, İslâm, modernleşme, Tanzimat, Kemalizm.

The concept of modernization emerges as a social process that penetrates the entire life of individual from economy to politics, from culture to belief systems. The concept is based on a materialist outlook, the rejection of traditional and national, and the aim of making progress by adopting concrete and rational knowledge. There is a negative relationship between the concept of religion categorized as tradition and modernization. In Turkish modernization, it was aimed to reach the level of an advanced civilization through establishing a European style social, political and economic institutions and structures in Turkish society. It can be said that the process which started in the Ottoman Empire at the end of the 18th century, has gained speed with the establishment of the Republic, took on a different character and still maintains. Within this framework, developments such as declaration of the Tanzimat and Islahat Decrees, the transition to the Constitutional Monarchy regime and the establishment of the Republican administration are significant turning points in this way. Rasim Özdenören writing for more than half a century, continues to present a unique perspective on modernization and Islam, and to find solutions. In this study, Özdenören's perspective and ideas on Turkish modernization are examined. The evaluations to be made will be carried out through the books of Özdenören on the relationship between modernization and Islam which have an intensive and direct contact with the subject.Keywords: Rasim Özdenören, West, Islam, modernization, Tanzimat, Kemalism.