İmam hatip mektepleri meslek dersleri öğretim programları ve bu programların hazırlanmasında etkili olan anlayışlar (1924-1930)

Abstract

Bu araştırmada, Cumhuriyet tarihinin en köklü kurumlarında olan İmam Hatip Mektepleri öğretim programlarının hangi anlayışlar çerçevesinde hazırlandığı, program geliştirme alanının ortaya koyduğu veriler doğrultusunda tespit edilmiştir.Araştırmada tarihsel yöntem kullanılmış olup önce, araştırma konusu ile ilgili literatür toplanmış, daha sonra elde edilen veriler değerlendirilmiştir.Tespitlerimize göre, İmam Hatip Mektepleri için 1924 yılında `İmam ve Hatip Mektepleri Müfredat Programı` adıyla bir program hazırlanmıştır. Bu program, yeni kurulan devletin ilk mesleki din öğretimi programı olması yönüyle oldukça önemlidir. Çünkü yeni devletin kurulmasıyla birlikte birçok alanda yenilikler yapılmaya başlanmıştır. Bu durumun İmam Hatip Mektepleri için hazırlanan öğretim programına yansıtıldığı görülür. İmam Hatip Mektepleri ile Erken Cumhuriyet Döneminde çağdaş imam hatipler yetiştirilmek istenmiştir. İmam Hatip Mektepleri için hazırlanan öğretim programının, hem tarihsel temellerini oluşturduğu Dȃru'l Hilȃfe Medreseleri öğretim programından izler taşıdığını hem de kendi döneminin eğitim anlayışını ihtiva ettiğini söyleyebiliriz. İmam Hatip Mektepleri için hazırlanan öğretim programı - bu dönemdeki programlar gibi- konu merkezli olup programda, bireysel ve toplumsal hayatta bireye faydalı olabilecek bilgilere yer verilmesi açısından Pragmatik felsefenin yaklaşımlarının izleri bulunmakla birlikte, programın idealist ve realist felsefelere dayanan esasicilik ve daimicilik eğitim akımlarınınvibazı özelliklerini taşıdığını söyleyebiliriz. Programa Din Eğitimi Bilimi açısından baktığımızda, alan yazında `dini eğitim` olarak ifade edilen tek bir dini merkeze alan bir anlayışı benimsediği anlaşılmakta olup, Eğitim Bilimi açısından ise bu alanda mevcut gelişmelerin programa etki edebildiğini söylemek zor görünmektedir.

In this study, conceptual frameworks used in preparing curricula for İmam Hatip Middle Schools were evaluated by using a historical method on the data revealed by the field of curriculum development.Departing from this point, related literature were collected first, and then the data obtained were evaluated.Our findings showed that a curriculum titled `Curriculum for İmam Hatip Middle Schools` was developed in 1924. This is a significant curriculum as it was the first religious vocational program of a newly founded country. With the foundation of the new country, many innovations took place in various fields and this was reflected on the curriculum developed for the religios vocational schools as well. The purpose for İmam Hatip Middle Schools was to train contemporary İmam Hatip's (preachers) in the Early Republic Period. It can be said that the curriculum developed for İmam Hatip Middle Schools was influenced both by the Dȃru'l Hilȃfe Medresa curriculum which constitutes its historical foundation, and the concept of education of the current period. It was found that the curriculum developed for İmam Hatip Middle schools were content-centered -as in other curricula in that period-. While the influence of pragmatist philosophy is seen in terms of providing information that would benefit individuals in personal and societalviiilives, it is also seen that the curriculum includes certain characteristics of essentialism and perennialism based on idealist and realist philosophies. When we examined the curriculum from a Religious Education lens, we found that is does not adopt an understanding focusing on one religion which is referred as `Confessional Approch` in the literature. From an educational perspective, it is difficult to state that the developments in the field impact the curriculum.