XIX. Yüzyılda Türkistanlı hacıların hac yolculuğu

Abstract

XIX. Yüzyılda Türkistanlı Hacıların Hac YolculuğuHac farizası bütün Müslümanların yapmaya özen gösterdiği İslam dinindeki en önemli ibadetlerden biridir. Bu ibadeti diğer Müslümanlar gibi Türkistanlı Müslümanlar da yerine getirmek için her zaman çaba göstermişlerdir. Tarihin farklı dönemlerinde Afganistan, Hindistan, İran ve Hazar – Kafkaslar – Kırım – İstanbul'u hac güzergahı olarak kullanmışlardır. Ayrıca XIX. yüzyılın ikinci yarısında Rusya'nın Türkistan bölgesini hakimiyet altına alması hac ibadetini de önemli ölçüde etkilemiştir. Rusya hac ibadetinin tüm Müslümanları birleştirici unsur olmasından endişelendiği için oldukça dikkatli bir politika izlemiştir. Kesin olarak hac adaylarını bundan alıkoyamasa da bazen duruma göre çeşitli bahaneler uydurarak onları engellemeye çalışmıştır. Hac yolculuğunu zorlaştıran diğer sebeplerden biri de Türkistan hanlıklarının İran ile anlaşmazlıklarıdır. Bu nedenle diğer hac güzergahlarına göre daha uzun sürmesine rağmen Türkistanlı hacılar Osmanlı toprakları üzerinden hacca gitmişlerdir. Çünkü Osmanlı Devleti bütün Müslümanların hâmisi olarak hacılara her türlü yardımda bulunmuştur.

The Pilgrimage of Turkistani Muslims in the XIX. CenturyThe pilgrimage is one of the most significant divine services that all Muslims perform in Islam. Like other Muslims, Turkistani Muslims had always spent considerable effort to try to conduct this act of worship. They used various paths through: Afghanistan, India, Iran, and the Caspian (Caucasus, Crimea, and Istanbul) as pilgrimage routes throughout different periods of history. Problematically, Russia had dominated the Turkistani region in the second half of the nineteenth century which had a notable impact on pilgrimage. Russia had followed a very cautious policy against them due to their concern that the pilgrimage had been a unifying phenomenon for all Muslims. Although the pilgrimage candidates could not be detained completely, Russia continually tried to prevent their progress by putting forward various subterfuges. Another cause that had made the pilgrimage journey troublesome was the disagreements between Turkistan Khanates and Iran. For these reasons, the pilgrims from Turkistan changed their course towards the Ottoman domain, despite it being longer than alternative routes. Thus, the Ottoman Empire had provided appropriate grounds and support for the pilgrims as the shield to protect all Muslims.