Hipertansiyon tanılı hastaların ilaç uyumunun değerlendirilmesi

Abstract

Hipertansiyon, ciddi bir hastalık olmasına ve kan basıncını kontrol altına alacaketkili ilaçların bulunmasına rağmen, dünyada hipertansiyon hastalarının durumlarınınfarkında olması ve hastalığı ile ilgili ilaç kullanmaya uyum ve kan basıncının kontrolaltında olması konularında büyük problemler vardır.Araştırmanın amacı Ankara Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi AileHekimliği Kliniği semt polikliniklerine başvuran altı aydan daha uzun süredirantihipertansif tedavi alan hastaların ilaç uyum düzeylerini belirlemektir.Gereç ve yöntem:Araştırmaya Ankara Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Aile HekimliğiPolikliniklerine (Çukurambar Semt Polikliniği, İçişleri Bakanlığı Semt Polikliniği,TEDAŞ Semt Polikliniği, Danıştay Semt Polikliniği) 01.05.2016 ile 01.06.2016 tarihleriarasında başvuran, en az 6 aydır hipertansiyon nedeniyle medikal tedavi alan, gönüllü149 hasta dâhil edilmiştir. Çalışmanın amacına uygun veri toplamak üzere oluşturulan vekatılımcılara bizzat çalışmayı gerçekleştiren uzmanlık öğrencisi tarafından yüz yüzegörüşülerek uygulanan anket formu iki bölümden oluşmaktaydı. Birinci bölüm çalışmayakatılan kişilerin sosyodemografik özelliklerini, yaşam tarzı alışkanlıklarını sorgulayan 7soru içermekteydi, ikinci bölümde ise hastaların ilaca uyumlarını belirlemek için Morisky-8Maddeli İlaca Uyum Anketi yer almaktaydı.İstatistiksel analiz için SPSS 20.0 programı kullanıldı. Gruplar arasındakiniteliksel verilerin karşılaştırılmasında Ki kare testi kullanıldı, veriler sayı ve yüzdeolarak sunuldu. Verilerin normal dağılım uygunlukları görsel (histogram ve olasılıkgrafikleri) ve analitik yöntemlerle ( Kolmogorov-smirnov/ shapiro-wilk testleri)kullanılarak incelendi. Parametrik koşulları taşıyan iki gruptaki karşılaştırmalar studentt testi, üç ve daha fazla sayıdaki gruplardaki karşılaştırmalar ise One Way Anova testiile yapıldı. Veriler aritmetik ortalama ± standart sapma, en küçük ve en büyük değerolarak sunuldu. Parametrik koşulları taşımayan iki gruptaki karşılaştırmalar MannWithney-U testi ile; üç ve daha fazla sayıdaki gruplardaki karşılaştırmalar ise Kruskal -Wallis testi ile yapıldı. Sayısal veriler ortanca olarak sunuldu. Her iki değişkendenormal dağıldığında korelasyon analizleri için Pearson korelasyon analizi, parametrik koşulları taşımayan gruplardaki korelasyon analizleri için Spearman korelasyon analiztesti kullanıldı. İstatistiksel anlamlılık için tip-1 hata düzeyi 0,05 olarak belirlendi.Bulgular:Çalışmaya katılan 149 kişinin, yaş ortalaması 52,9 ± 11,9 ( en küçük 18 yaş – enbüyük 79 yaş ) idi. Katılımcıların 81'i (%54,4) kadın, 68' i (%45,6) erkekti. 149katılımcının Morisky toplam skor ortalaması 6,88 ± 1,10 olup, en düşük puan 3, enyüksek puan 8 idi. Cinsiyet (P=0,510), eğitim (p=0,768), meslek (p=0,505), tedavi şeklive dozları (p=0,943), kontrol sıklığı ( p=0,480) gruplarının kendi içinde Morisky skorfarklılığının anlamlı olmadığını saptadık. Yaş arttıkça ilaç uyumunun azaldığı ancakanlamlı olmadığı saptandı. Katılımcılarımızın yaklaşık %80'inin ilaca orta ve yüksekuyum gösterdiğini tespit ettik.Sonuç:Tedavinin en önemli ayağı olan uyum derecesinin tespit edilmesi ve uyumungeliştirilmesi için daha büyük örnekleme sahip, multifaktöriyel etkenlerin sorgulandığıçalışmalar yapılması gerektiğini düşünmekteyiz. Birinci basamak hekimleri, işlerigereği hastalarla yakın ilişki içinde bulunmaktadır. Hastalarımızın ilaç uyumunuyakından takip etmeli ve ilaç uyumsuzluğundan şüphelendiğimiz durumlarda, bunaneden olan etkenin tespiti ve ortadan kaldırılması konusunda, sebep sonuç ilişkisiiçinde, bütüncül yaklaşım ile hareket edilmelidir.Anahtar kelimeler: Hipertansiyon, aile hekimliği, ilaç uyumu

Though it is not a debate that hypertension is a substantial diseases and eventhough there are effective medicaments to control the diseases there are difficulties intaking hypertension under control in the world, due to lack of awareness ofhypertension patients about the disease, and lack of adherence to the treatment.The objective of our study was to determine medication adherence levels amongthe patients admitted local outpatient clinics of Ankara Training and Education HospitalDepartment of Family Medicine, and who have been treated for hypertension longerthan six months.Materials and MethodsData Collection, Sample and Design: The study was conducted on 149 volunteerpatients admitted to local outpatient clinics of Ankara Training and Education HospitalDepartment of Family Medicine (Çukurambar, Ministry of Interior, TEDAŞ and StateCouncil district polyclinics) between May, 2016 and June, 2016, and who have beentreated for hypertension longer than six months. Inquiry was conducted by thespecialist, and face to face with the patients. The questionnaire form consisted of twoparts: the first part included 7 questions about sociodemographic characteristics, andlifestyle habits of the patients, and the second part included 8-Item Morisky MedicationAdherence Scale.Statistical Analyses: The SPSS 20.0 statistical package was used for analyses. Chisquaretest was used to compare qualitative data among the groups, data were presentedas numbers and percentages. Relevance of the data for normal distribution wasexamined using visual (histogram and probability graphs) and analytical (Kolmogorovsmirnov/shapiro-wilk tests) methods. To compare parametric data student t test wasused for two groups' comparison, and One Way Anova test was used for three or moregroups' comparisons. The data were presented as the arithmetic mean ± standarddeviation, minimum and maximum value. Mann-Whitney and Kruskal-Wallis tests wereconducted to evaluate the possible associations between non-parametric terms betweentwo groups, and three or more groups, respectively. Numerical data were presented asmedian. Pearson correlation analysis was used for correlation analysis in the groups that viiboth variables were normal distribution, and Spearman correlation analysis test wasused for correlation analysis in the groups without parametric conditions. For statisticalsignificance, type-1 error level was determined as 0.05.ResultsThe mean age of 149 patients participated in the study was 52.9 ± 11.9 years ofage (minimum 18 – maximum 79 years). Eighty (54.4%) of the participants were femaleand 68 (45.6%) were male. The total Morisky score of 149 participants was 6.88 ± 1.1,the lowest score was 3, and the highest score was 8. We found no significant differenceof Morisky score in gender (p=0.510), education (p=0,768), profession (p=0.505),treatment methods and doses (p=0.943), and control frequency (p=0.480) groups. Wedetected that medication adherence decreased as age increased, but not statisticallysignificant. We detected that approximately 80% of the participants representedmoderate and high medication adherence.ConclusionWe propose that there is a need for further new studies with larger sampling todetermine multifactorial factors on medication adherence scale and in order to improvethe medication adherence in chronic disease. Primary care physicians are in closecontact with patients, as a part of their mission. They should follow-up medicationadherence of the patients closely, and in case of suspicion of mis-compliance,physicians are expected to identify and remove the causative factor of mis-adherenceand treat the problem with a holistic approach.Key words: Hypertension, family medicine, medication adherence