Aile hekimlerinin ve çocuk sağlığı ve hastalıkları hekimlerinin, çocuklarda akran zorbalığı hakkındaki bilgi düzeylerinin araştırılması

Abstract

Giriş ve amaç: Çocukların akran ilişkileri,sosyal tutumlarında,davranışlarında ve sosyal bir birey olarak topluma kazandırılmalarında en önemlirolü üstlenmektedir. Akran zorbalığı yeni karşılaşılan bir sorun olmamakla birlikte,akademisyenlerce dünyada 1970'lerde, ülkemizde ise ancak otuz yıllık bir gecikmeile 2000'li yıllarda incelenmeye başlanmıştır. Dünyanın her ülkesinde bu sorunlakarşılaşılmakta olduğu için son yıllarda akran zorbalığı ile ilgili yapılan çalışmalarınsayısı giderek artmaktadır. Bu çalışma aile hekimlerinin ve çocuk hekimlerinin akranzorbalığı konusundaki bilgi düzeylerinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır.Materyal ve Metot Çalışmaya Ankara ili genelinde rastgele seçilen ailesağlığı merkezlerinde ve aile hekimliği kliniklerinde çalışan aile hekimleri, özel veyadevlet hastanesinde çalışan çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanları, çocuk sağlığı vehastalıkları eğitimi veren kliniklerde çalışan çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanlarıve asistanları olarak görev yapan 231 hekim dahil edildi. Çalışmamızdan elde edilenVeriler IBM SPSS Statistics 22 programına aktarılarak analizler tamamlanmıştır.Çalışma verileri değerlendirilirken, normal dağılım analizi için KolmogorovSmirnovtesti kullanıldı ve normal dağılmayan veriler ortanca (min-maks) ilegösterildi. Veriler içersindeki sayısal değişkenler için tanımlayıcı istatistikler,kategorik değişkenler için ise frekans dağılımları verilmiştir. İki bağımsız gruparasında fark olup olmadığına Bağımsız Örneklem t testi ile bakılmıştır. İki kategorikgrup arasındaki ilişkiye Ki-Kare testi, iki sayısal değişken arasındaki ilişkiye isePearson korelasyon yöntemi ile bakılmıştır. Sonuçlar yorumlanırken anlamlılıkdüzeyi olarak; p< 0,05 alınmıştır.Bulgular: Çalışmaya katılan 231 hekimin yaş ortanca değeri 32 iken meslekyılı ortancası ise 7'dir. Çalışmaya katılan hekimlerin %41,10'u erkek iken %58,90'ıise kadındır. Hekimlerin %47,19'u Çocuk Hekimi iken %52,81'i ise Aile Hekimi'dir.Çalışmaya katılan hekimler tarafından %66.7 ile erkeklerin kızlardan daha fazlaakran zorbalığına maruz kaldıkları düşünülmüştür. Çocuk Hekimleri'nin %94,50'si`fiziksel zorbalık` seçeneğine katılmakta iken %96,33'ü `sözel zorbalık` seçeneğine,%53,21'i `toplumsal manipülasyon` seçenkta iken %40,37'si `okul bahçesi` seçeneğine, %48,62'si `sınıf` seçeneğine,%10,09'u `okul kantini` seçeneğine ve %25,69'u ise `okul tuvaleti` seçeneğinekatılmıştır. Akran zorbalığının tanımı sorusuna Çocuk Hekimleri'nin %76,15'i`yaşlar eşit` seçeneğine katılmakta iken %32,11'i `güçler orantılı` seçeneğine,%54,13'ü `süreklilik gerektirir` seçeneğine, %34,86'sı `bir amacı vardır` seçeneğineve %58,72'si ise `tepkiseldir` seçeneğine katılmıştır.Sonuç: Akran zorbalığı ile ilgili yurt içinde ve yurt dışında pek çok çalışmayaulaşılabilmekte fakat hekimlerin bilgi düzeyi ve farkındalığını gösteren çalışmalararastlanılmamaktadır. Ülkemizde `akran zorbalığı` alanında hekimlerin bilinçlenmesive bu konuyla ilgili çocukların yaş, cinsiyet, sosyoekonomik düzey, okulların disiplinyöntemleri ve uygulamaları gibi geniş kapsamlı çalışmalara ihtiyaç vardır, çocuklarınakran zorbalığı sonucunda ilk ergenlik yıllarında model alınan kişilik özellikleriergenlerin davranışları açısından belirleyicidir.Anahtar kelimeler: Aile Hekimliği, Akran zorbalığı, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları

Objectives: Peer relationships of children have a substantial role in theirsocial attitudes, behaviors, and introductions into society as social individuals. Inspite of the fact that peer victimization is not recently encountered, it has beenexamined for the first time in the world in 1970's and yet in Turkey with a 30-yeardelay in 2000's. Since peer victimizations are being incrementally encounteredthroughout the world in recent years, number of the related studies conducted on peervictimization are increased. This study is conducted with the aim of assessing thefamily physicians and pediatricians knowledge levels on peer victimization.Materials and Methods: The study conducted on randomly selected twohundred thirty one physicians who work throughout the city Ankara as familyphysicians in family health-care centers and clinics, pediatricians in private and statehospitals, and physician associates and pediatricians in educational pediatric clinics.The acquired data analyzed with IBM SPSS statistics 22 software. In the course ofevaluation, the normality of the continuous variables were calculated byKolmogorov-Smirnov test. The data which was not distributed normally was shownas median (min-max). In the data set the descriptive distributions for the numericvariables and the frequency distributions for the categorical variables are given. It'schecked if the both groups have whether or not diversities by unrelated samples ttest. The relation between two categorical groups is inspected by chi square test.Moreover, the relation between two numeric variables is checked with Pearsoncorrelation method. In the course of results' evaluation the significance levelconsidered as p< 0,05.Results: Two hundred thirty one participant physicians of the study have amedian age of 32 years old while have a median career of 7 years. 41.10% of theparticipants of the studyare maleans consider as the place most peer victimization encountered with the26.61% `way to school`, 40.37% `school garden`, 48.62% `classroom`, 10.09%`school canteen`, and 25.69% `school restroom.` As a respond of the description ofpeer victimization, 76.15% of the participant pediatricians elected out of the multiplechoice `equal ages`, whereas 32.11% `equal power`, 54.13% `sustenance-required`,34.86% `having a goal`, and 58.72% `reflex.`Conclusion: Many studies on peer victimization could be reached in nationaland international publications however; it is hard to find studies on knowledge andawareness of physicians on peer victimization. In our country, in the field of peervictimization there is the necessity to conduct comprehensive studies on childrenages, genders, socio-economic levels, disciplinary codes and procedures for thephysicians to increase the awareness of peer victimization. As result of peervictimization, in the adolescent periods, characteristics of role model is determinantof the behavior of adolescents.Keywords: Family physician, peer victimization, pediatrics