Tahâvî (ö.321/933) ve Cassâs (ö.371/981) örnekliğinde iki Hanefî ahkâm tefsirinin mukayesesi

Abstract

SOYARSLAN, Zeyneb, Tahâvî (ö.321/933) ve Cassâs (ö.371/981) Örnekliğinde İki Hanefî Ahkâm Tefsirinin Mukayesesi, Yüksek Lisans Tezi, Danışman: Prof. Dr. Ahmet Nedim SERİNSU, iv + 162 s.Bu çalışmada biri hicrî 3. yüzyılın sonları ile 4. yüzyılın başlarında yaşamış diğeri yaşamını hicrî 4. yüzyılda geçirmiş iki âlim olan Ebû Cafer et-Tahâvî ile Ebû Bekr er-Râzî el-Cassâs'ın Ahkâmu'l-Kur'ân adlı tefsirleri karşılaştırılmıştır. Bu çalışma bir giriş ve iki bölümden oluşmaktadır.Giriş bölümünde çalışmanın konusu ve önemi, amacı ve yöntemi takdim edilmiştir.Birinci bölümde Tahâvî ve Cassâs'ın yaşadıkları ortamlar ve hayatları hakkında bilgi verilmiş ve bu bilgilerin değerlendirmeleri yapılmıştır. İkinci bölümde Tahâvî ve Cassâs'ın Ahkâmu'l-Kur'ânları mukayese edilmiştir. İkinci bölümün birinci kısmında iki tefsirin genel yöntemleri maddeler halinde sıralanarak değerlendirilmiştir. İkinci kısımda tefsirler; tefsir, hadis, fıkıh, lügat, nahiv ve tarih kaynakları açısından karşılaştırılmıştır. Üçüncü kısımda bu iki tefsir rivayet açısından incelenmiş ve Tahâvî ve Cassâs'ın tefsir ettikleri ayetleri; diğer ayetler, hadisler, sahâbe ve tâbiûn sözleri, sebeb-i nüzul, nâsih ve mensuh ilmi, kıraat farklılıkları yardımıyla nasıl açıkladıkları araştırılmıştır. Ayrıca kullandıkları senetler üzerinde durulmuştur. Dördüncü kısım olan re'y bölümünde iki tefsir hadis usulü, fıkıh ve fıkıh usulü, lügat, sarf ve nahiv yönlerinden incelenmiştir. Ardından müfessirlerin Hanefî mezhebi ve Ebû Hanîfe'ye karşı tutumları ile diğer mezhep görüşlerine karşı tutumları mukayese edilmiş ve değerlendirilmiştir.

Soyarslan, Zeyneb, The Comparison of Two Hanafite Ahkam Tafsîrs in The Example of al-Tahavi (321/933) and al-Jassas (371/981), Master's Thesis, Advisor: Prof. Dr. Ahmet Nedim Serinsu, iv + 162 p.In this study, two tafsirs that are both titled as Ahkâm al-Qur'an and written by two scholars, Abu Ja'far al-Tahawi and Abu Bakr al-Razi al-Jassas, one lived in the end of the 3rd century and at the beginning of the 4th century AH, the other lived in the 4thcentury AH have been compared.This study consists of an introduction and two chapters.In the introduction section the study's subject and its importance, the objectives and the method are presented.In the first chapter, information about the lives of Tahawi and Jassas and the environments they had lived in are given, and these backgrounds have been evaluated.In the second chapter Tahawi and Jassas' Ahkam al-Qur'ans are compared. The two tafsirs' general methods are itemized and evaluated in the first part of the second chapter. In the second part, these two tafsirs have been compared and contrasted in terms of the sources of tafsir, hadith, Islamic Jurisprudence (fiqh), language, syntax and history.In the third part, the two tafsirs are examined through the perspective of al-tafsir bi'l-riwayah (narrative or traditional interpretation) and how Tahawi and Jassas explained the Quranic verses by the other verses, the hadith, the sayings of the prophet's companions, the sayings of the second generation Muslims (tabi'un), occasions of revelation (asbabu'n-nuzul), abrogation (al-naskh) and recitals (al-qira'ah) has been analyzed. Moreover the narrations (isnad) that the scholars used are included in the study.In the fourth part that is the chapter of Ra'y, the two tafsirs are studied from the points of methodology of hadith, Islamic Jurisprudence and its methodology, language, inflection / morphology (sarf) and syntax (nahv). After that, the two scholars' opinions on the Hanafi school and Abu Hanifa have been compared with their attitudes towards the interpretations and the teachings of the other schools.