Akut serebrovasküler hastalıklardagliserolun antiödem etkisinin kompüter tomografi ile incelenmesi

Abstract

ÖZET Akut serebrovasküler hastalıklarda en önemli ölüm nedenleri beyin ödemi/ intrakranial basınç artışı ve trans tentorial herniasyonlardır. Beyin ödemi 4. günde maksimum olmakta ve giderek azalmakta 4. hafta sonunda kaybolmaktadır. Bu dönemde yapılacak anti ödem tedavi mor tali te ve morbidi- teyi etkilemektedir. CT nin Nöroloji pratiğine girmesiyle beyin ödemi tanısı ve tedavisinde ilerlemeler kaydedilmiştir. CT de beyin ödemi düşük dansiteli alanlar olarak görülür ve beyin ödeminin şiddeti ventriküler sisteme ve orta hat yapılarına olan şift ile belli olur. CT de maksimum serebral ödem 3 ila 6. günde, en fazla 5. günde olmakta ve 17. günde normale dönmektedir. Kitle etkisinin kaybolması infarktlarda 9. güırâe olmakta, 4. haftada tamamen kaybolmaktadır. Hematomlarda ise kitle etkisinin, azalması ortalama 16.7 gün sonra olmakta, 4. haf tanın sonunda tamamen kaybolmaktadır. Akut serebral infarktlı hastalarda kitle etkisi % 21 - 70 arasında bildirilmiştir.- 39 - Beyin ödemi tedavisinde kullanılan hiperosroolar ajanlar dan gliserolun rebaund fenomeni olmadan, serebral ödemi azalttığı, bölgesel kan akımını artırdığı, BOS basıncını düşürdüğü, serebral metabolizmayı düzenlediği bilinmektedir. Gliserol akut serebral infarktlarda antiödem ajan olarak 1971 den bu yana kullanılmaktadır. Bu çalışmada akut serebrovasküler hastalıklarda olu şan serebral ödemin azaltılmasında kullanılan gliserolun, ödem üzerine etkisi CT ile takip edilmiştir. 10 u akut se rebral infarkt, 10 u hematomlu toplam 20 hasta değerlen dirmeye alınmış, 10 hasta antiödem tedavinin 1,2,3 ve 7 gün ler arası kaybedildikleri için çalışmaya alınmış ancak değer lendirme dışı tutulmuşlardır. Kliniğimize ilk 24 saat içinde başvuran ilk CT leri 24-48 saatler arasında kontrastsız ve kontrastlı çekilen ve kesin tanıları konulan hastalara % 10 luk gliserol 500 cc/gün tek doz ve 4 saatte gidecek şekilde başlanmıştır. Tedaviye 10 gün süreyle devam edilmiş olup, antiödem tedavi altında 4. günde kontrastsız 2.CT 1er 10. günde 3.CT 1er çekilmiştir. Gliserole ait bir yan etki gö rülmemiştir. Klinik değerlendirmede Gilzansın modifiye skalası kullanılmış ve infarktlı grupta istatistiki olarak anlamlı bir iyileşme kaydedilmemiş, hematomlu grupta ise anlamlı bir iyileşme kaydedilmiştir. Klinik iyileşme ile CT bulguları arasında bir korelasyon kurulamamıştır. Kitle etkisi infarktlı grupta % 50, hematomlu grupta ise % 90 bulunmuştur. CT de ma ks imal serebral ödem 4. günde görülmüştür.- 40 - Sonuç olarak büyük damar tıkanmalarında gelişen tab lolarda, antiödem tedavinin fazla etkili olmadığı buna muka bil ventriküle açılmayan veya çok az olarak ventriküle açı lan, tamponant oluşturmayan hematomlarda ise antiödem teda vinin daha etkili olduğu sonucuna varılmıştır.