Pozitif ve negatif kontrastlı -BT- sisternografinin intrakranial lezyonlardaki tanı değeri

Abstract

ÖZET Nöroradyolojik çalışmalarda, BT' nin tanı alanına girmesiyle son yıllarda büyük gelişmeler sağlandı, özellikle, BOS alanlarının incelenmesinde kullanılan ve invaziv bir yöntem olan pnömograf i yerini hemen tümüyle BT ye bıraktı. Ancak, rutin BT tekniği BOS fizyolojisi hakkında yeterli bilgi vermez. Ayrıca sisterna ve ventriküllerdeki anatomik detayın demonstrasyonunda da yeterli olmayabilir. Bu çalışmadaki amacımız, BOS alanları ile ilişkili patolojilerde konvansiyonel BT tetkiklerinden sonra uygulanan pozitif ve negatif kontrast BT-sisternografisinin tanıdaki yeri ve öne mini değerlendirmeye çalışmaktır. BT sisternografisi, beyindeki BOS alanlarının, tekal aralığa kontrast madde verilerek incelenmesidir. Pozitif kontrast BT-sisternografisinde suda erir kontrast madde olarak, metrizamide, lotrolan, iopamidol ve lohexol kullanılabilir. Negatif kontrast BT-sisternografisinde, kontrast madde olarak, filtre edilmiş oda havası, oksijen veya karbondioksit kullanılır. Çalışmamız, Şubat 1989 ile Ocak 1990 tarihleri arasında U.Ü.T.F. klinik ve polikliniklerinden Radyoloji A.B.D. 'na sisteraografik tetkik amacıyla gönderilen hastalardan80 oluşmaktadır. Pozitif kontrast BT sisternografisi uygulanan 24 hastada, lomber ponksiyon ile tekal aralığa 2-6 mi Omnipaque (Iohexol) verildi. Hasta horizontal pozisyonda bekletildi ve BT kesitleri lomber ponksiyondan 2,6,12,24 saat sonra alındı. Negatif kontrast BT-sisternografisi uygulanan 40 hastaya lomber ponksiyon ile tekal aralığa 4 cc filtre edilmiş oda havası verildi. BT kesitleri dekubitus pozisyonun da ve şüpheli taraf yukarıda olacak şekilde alındı. çalışmamızda, 3. jenerasyon Philips Tomoscan 350 aygıtı kullanıldı. Pozitif kontrast BT sisternografisi uygulanan olgularımızdan dördünde subdural kolleksiyon, üçünde kommunike araknoid kisti, ikisinde non kommunike araknoid kisti, birinde epidermoid tümör, ikisinde `empty sella`, birinde serebellar kistik tümör, birinde poransefali, ikisinde non-kommunike hidrosefali, ikisinde kommunike hidrosefali saptadık. Altı olguyu normal olarak değerlendirdik. BT hava sisternografisi uygulanan kırk olgumuzun otuzaltısı normal olarak değerlendirildi. Bir olguda tek taraflı menenjiom, karşı tarafta akustik nörinom saptandı. îki olguda ise tek taraflı akustik nörinom vardı. Bir olgumuz yalancı pozitif olarak değerlendirildi. Pozitif kontrast BT-sisternografisi birçok hastalıkların fizyopatolojisi, klinik önemi ve tedavisi ile ilgili bilgi verir. Belirgin yan etkisi saptanmamıştır. Bu nedenle, BOS alanlarındaki yer kaplayan proçeslerin demonstrasyonu ve BOS ile ilişkisini saptamak, BOS dolanımı hakkında bilgi sahibi81 olmak, sisterna ve ventriküll erdeki ince anormallikleri saptayabilmek amacıyla pozitif kontrast (Iohexol) BT sisternografisi uygulanmaktadır. Iohexol BT-sisternografisi, pontin ve serebellopontin sisternalardaki küçük lezyonlarda kafa tabanının yoğun kemik yapısı nedeniyle ve bazı kalsifiye lezyonlarda başarılı olmayabilir. Bu tür olgularda, negatif kontrast (hava) BT sisternografisi uygulanir. çünkü yöntem, sadece serebellopontin sisternadaki küçük tümörleri değil, aynı zamanda intrakanaliküler yerleşimli yer kaplayan lezyonları ve bu lokalizasyondaki anatomik yapıları da detaylı olarak gösterebilmektedir.