Primer fibromyalji sendromunun tedavisinde hidroterapi uygulamasının yeri

Abstract

ÖZET Fibromyalji sendromu; yaygın kas iskelet sistemi ağrıları, sabah tutukluğu, uyku bozukluğu ve kas yapısında lokal ise duyarlı noktalar ile karakterize olup, yorgunluk hissi ve duyarlı kişilik yapısı hastalığın temel özelliklerindendir 1,2,3,4,6,7,10,11,12,29, Temel özelliklerine ek olarak, atipik bir dağılım gösteren parestezi ve uyuşukluk, spondilit ve disk hastalığını anımsatan omurga ağrıları, metabolik ve inflamatuar myopatiye benzer güçsüzlük ve kas zayıflığı, irritabı bağırsak sendromu gibi fonksiyonel bozukluklar, vejetatif semptomlar ve psikopatolojik değişikliklerde görülebilmektedir 1,2,6,7,11,13,16,1e. Genellikle 25-45 yaş arasında ve 5/1 oranında kadınlarda daha çok görülmektedir 1.2,6,11,13,1s, Sendromun tanısı için lokalise bölgelerdeki şiddetli duyarlılığın gerekliliği vurgulanmaktadır. Bu duyarlılık ölçülebilmektedir 1.2.7.11,12,13, 15, 19, 20, 34, 36, 3S, 40, 70, Etyoloji, patogenez ve tanımlanması hakkında fikir birliği olmayan fibromyalji sendromunun tedavisinde değişik yöntemler uygulanmaktadır. Ağrı-spazm-ağrı kısır döngüsünü kırmanın temel amaç olduğu tedavi programında, fizik tedavi uygulamaları 2l.44,45,47,49,Bl,62,64,73) eg2f;,'SİZ S. 14,44,63, 61, 62, 63] İlaçtedavisi e>4,64,b7.7o.7sj psikoterapi, eğitim ve poetür bozukluklarını düzeltine s.e.ıe ve hidroterapi gibi değişik uygulamalardan faydalanılabilir. Yaptığımız kaynak taramasında, f ibromyaljide hidroterapinin etkinliğini araştıran bir çalışmaya rastlamadık. Bu nedenle çalışmamızda kronik ağrıya yol açan bir sendrorn olan primer fibromyalji tedavisinde, hidroterapinin etkinliğini ve hastalık semptomlarına etkili olup olmadığını ve kontrol grubuna göre üstünlüğü olup olmadığını araştırmayı amaçladık. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Fiziksel Tip ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı'na bağlı Atatürk Rehabilitasyon Merkezi ve Kükürtlü kaplıcalarında tedavi gören, yaşları 18-65 arasında değişen, 37 'si kadın, 3'ü erkek primer fibromyalji tanısı konulmuş 40 hastayı rastgele iki gruba ayırdık. 1, gruptaki 20 hastaya ayaktan 2 hafta boyunca, haftada 7 gün 4 olarak ve günde 20 dk. olmak üzere hidroterapi uyguladık. Hastaları tedavi öncesi, 14. gün, 28. gün ve 2. ay sonunda değerlendirmek üzere 2 ay boyunca izledik. Yine hastalar- bu süre içinde gösterilen relaksasyon egzersizlerini uyguladılar. 2. gruptaki kontrol grubu olarak alınan 20 hasta ise, 2 ay boyunca yalnızca gösterilen relaksasyon egzersizlerini uyguladılar. Bunlarda tedavi öncesi, 14. gün, 28. gün ve 2. ay sonunda değerlendirildiler. Çalışmamızda, ağrı (VAS ve 5 nokta skalası), sabah tutukluğu süresi, halsizlik süresi ve duyarlılık ölçümlerini (algometre ile ve basmakla) parametre olarak kullandık. 2 haftalık hidroterapi uygulaması sonunda ve izlendiği 2 ay boyunca bu gruptaki hastalarda ağrı parametresinde, her iki ölçüm yöntemi ile de anlamlı dür.. İme, halsizlik parametresindegeç dönemde (28. gün) anlamlı düzelme, duyarlılığın gerek algometre, gerekse de foasmakla yapılan ölçümlerinde anlamlı düzelme ve kontrol noktaları ölçümlerinde anlamlı düzelme bulunurken, sabah tutukluğu parametresinde anlamlı bir düzelme saptayamadık. Kontrol grubu olarak aldığımız yalnızca egzersiz yapan grupta ise, ağrı parametresinde VAS ile geç dönemde (28. gün) anlamlı düzelme, 5 nokta skalası ile erken dönemden başlayan ve giderek artan bir düzelme, sabah tutukluğunda yine geç dönemde (28. gün) anlamlı düzelme saptadık. Halsizlik süresinde geç dönemde (2. ay) zayıf anlamlılık, algometre ile yapılan duyarlılık ölçümlerinde anlamsızlık, basmakla yapılan duyarlılık ölçümlerinde ise geç dönemde (28. gün) zayıf anlamlılık bulduk. Kontrol noktaları ölçümlerinde ise geç dönemde (28. gün) anlamlılık saptadık. Sonuç olarak, primer fibromyalji tedavisinin ana amacı olan ağrının giderilmesi, ağrı-spazm-ağrı kısır döngüsünün kırılması, duyarlı noktalardaki duyarlılığın azaltılması ve halsizlik süresinin azaltılması hidroterapi uygulaması ile sağlanabilir. Kontrol grubu ile karşılaştırıldığında ise, hasta yakınmalarının başında gelen ağrı ye duyarlı noktalardaki duyarlılığın azaltılmasında, hidroterapi tedavisinin etkili ve güvenilir olduğu anlaşılabilir. Hidroterapi uygulamasının ucuz, agresiv olmayan, basit ve kolay uygulanabilir bir yöntem olması, tedavi seçenekleri arasından öncelikle seçilmesini sağlayabilir.