Vazospazm gelişmesinde tekrarlayıcı küçük subaraknoid kanamaların etkileri: Serebral kan akımı ve histolojik çalışma

Abstract

ÖZET Birçok çalışma yapılmasına rağmen subaraknoid kanama (SAK) sonrası oluşan kronik serebral vazospazm gelişiminin altında yatan mekanizma hala tam anlaşılamamıştır. Bizim bu çalışmadaki amacımız küçük tekrarlayan kanamaların kronik serebral vazospazm gelişimi ve kan akımı değişiklikleri üzerine olan etkisini incelemektir. Çalışmamızda ağırlıkları 350-450g olan 49 adet erkek Sprague-Dawley (SD) sıçan kullanıldı. Mikrocerrahi yöntemi ile transklival yolla girilerek klivus'a 1mm çaplı delik açılıp 4pm çaplı cam delici ile baziler arter delinerek deneysel SAK oluşturuldu. Bu deliğin üzerine açılan küçük bir deliktende serebral kan akımı laser-Doppler akım ölçer probu (0.8mm) kullanılarak ölçüldü. Takip eden iki günde aynı yerden tekrarlayan kanamalar yapıldı. Kan akımları ölçüldükten sonra 4.(n:7), 10.(n:7), 14.(n:7) günlerde sıçanlar dekapite edildi. Baziler arterin üç farklı yerinden mikroskobik inceleme yapıldı. Baziler arterin luminal çapı, arteryel duvar ve media kalınlıkları ölçülerek gruplar arasında karşılaştırmaları yapıldı. Serebral kan akımının SAK dan hemen sonra ani düştüğü (39.50+17.62 mİLD/100g/dk) (%35) ve yaklaşık 10 dk içinde eski değerine yakın bir değere ulaştığı görüldü (p<0.001). Tekrarlayan kanamalar sonrasında 10. günde serebral kan akımı en düşük düzeyde bulundu (p<0.001). Akım değişiklikleri ile uyumlu bir şekilde luminal daralma (p<0.001), media (p<0.01) ve arteryel duvar kalınlaşması (p<0.01) gözlendi. Çalışmamız tekrarlayan mikro kanamaların akut ve kronik kan akımı değişikliklerine ve kronik vazospazma neden olduğunu göstermiştir.

SUMMARY The mechanism underlying the development of chronic vasospasm following subarachnoid hemorrhage (SAH) remains controversial in spite of extensive studies. Our aim in this study is whether small recurrent hemorrhages has any contribution on the development of chronic vasospasm and changes of the blood flow. Experimental SAH was induced in 350-450g Sprague-Dawley (SD) rats (n:49) by microsurgical transclival basilar artery puncture with 4p.m glass tip through a 1mm burr hole. rCBF was measured with laser-Doppler flowmetry probe (0.8 mm) on the epidural surface exposed by small burr hole over the basilar artery territory. Recurrent hemorrhages was performed on exactly the same place on the consequent two days. The rats were decapitated on 4th(n:7), 10th(n:7), and 14th(n=7) days after the rCBF measurements. Microscopic examinations were performed in three different parts of basilar artery. Luminal diamater, arterial wall and medial thickness of basilar artery was measured and compared between each groups. rCBF dropped acutely after SAH 39.50±17.62mİLD/100g/min (35%) and rose nearly baseline levels approximately ten minutes (p<0.001). After multiple hemorrhages rCBF constantly reduced and were lowest level on the lO^day (pO.001). Correlated significant luminal narrowing (pO.001), thickening of media (p<0.01) and arterial (p<0.01)'wall were observed. Our study demonstrated that recurrent micro hemorrhages cause acute and chronic blood flow changes and chronic vasospasm.