Trombositopeni ön tanısı ile tetkik edilen çocukların klinik ve laboratuvar bulgularının retrospektif incelenmesi

Abstract

Çalışmamız Ocak 2010-Aralık 2015 tarih aralığında UludağÜniversitesi Tıp Fakültesi Sağlık Uygulama ve Araştırma MerkeziHastanesi'ne başvuran ve trombositopeni saptanan çocuklarda; nedenleriaraştırmak, tedavi ve takip stratejilerini değerlendirmek, tanıdaki vetedavideki gecikmeleri azaltmak amacıyla yapıldı.Çalışmada 2005-2015 yılları arasında trombositopeni ile ilişkili İCDkodu olan 1500 hastanın klinik ve laboratuvar bulguları elektronik dosyasisteminden geriye dönük olarak incelendi. Altı yüz yetmiş dört hastanınhemogramında trombositopeni saptanmadığı için (yanlış İCD kodu girilmiş),73 hastanın dosyasına ulaşılamadığı için, 232 hasta aktif kemoterapitedavisine devam ettiği için ve 81 hasta bilinen malign olmayan hematolojikhastalık ile takipli olduğundan çalışmadan çıkarıldı. Toplam 440 hasta iletrombositopeni formu dolduruldu.Hastaların %59'u (n:259) erkek, %41'i (n:181) kız cinsiyete sahipti veortalama yaşı 6,6±2,1 yıl (1 gün-18 yaş) olarak hesaplandı. En sıktrombositopeni nedeni %62 ile immun trombositopeni (İTP) olarak bulundu.İTP hastalarının % 49,2'sinde geçirilmiş üst solunum yolu enfeksiyonuöyküsü mevcuttu. İTP hastalarının %7'sinde viral seroloji pozitifliği saptandı.Otoimmun tetkikler %18 hastada pozitif olarak bulundu. Aşı öyküsüsorgulandığında; 40 hastada son 6 hafta içinde aşı yaptırma öyküsümevcuttu. İmmun trombositopeni olarak değerlendirilen 258 hastanın27'sinde (%10,5) ilaç kullanımına bağlı trombositopeni saptandı. Tümhastaların %6,1'inin (n:27) yenidoğan döneminde olduğu görüldü. İTPhastalarının 137'sine (%53,1) tedavi verildi. Tüm İTP hastalarının 208'inde(%80,6) trombosit normale dönme süresi 0-3 ay arasındaydı. Kronikleşmegörülen 36 hastanın 25'inin (%28,1) birincil İTP ve sadece 11'inin (%6,5)ikincil İTP olduğu görüldü. ITP ile izlenen 23 hastada kanama atağı saptandı.Bu kanama atakları yaşamı tehdit edecek ciddiyette değildi ve yalnızca tedaviplanında belirleyici oldu.iiiÇeşitli çalışmalarda kızlarda İTP sıklığının daha fazla olduğubelirtilmekte olup; otoimmunitenin daha sık görülmesi kız çocuklarda İTP'nindaha sık görülmesini açıklayıcı olabilir. Çalışmamızda yılda başvurantrombositopeni insidansı 100 000 hastada 8,4 ve İTP insidansı 5,1 olarakbulunmuştur bu sonuçlar literatür ile uyumludur. Bir çok çalışmada İTP'nin ensık görülme yaş aralığı 6-10 yaş civarı olarak belirtilmiştir. Çalışmamızda dabenzer şekildedir. Çalışmamızda literatürle uyumlu olarak mevsimsel farklılıksaptanmamış olup geçirilmiş üst solunum yolu enfeksiyonu predispozanolarak bulunmuştur. Otoantikor pozitifliği saptanan hastalardeğerlendirildiğinde kronikleşme açısından ilişki bulunamadı. Aşı sonrasıgelişen İTP hastalarında aşıların tekrar dozunda tekrar İTP gelişimiizlenmedi. Özellikle antiepileptik olarak kullanılan ilaçların yan etkisi olaraktrombositopeni gelişebileceği gözlendi. Yenidoğan döneminde trombositopenisaptanan hastaların altta yatan sebebe yönelik tedavisi sonucu trombositsayılarının normale geldiği görüldü. İntravenöz immunglobulin tedavisineyanıt süresi 36,8±1,2 saat ve steroid tedavisine yanıt süresi 63,2±1,2 saatolarak bulundu. Birincil ITP olan olgularda kronikleşme oranı İkincil ITPolgularına göre anlamlı oranda daha fazla olduğu görüldü (p<0,001).Tedavisiz izlenen 121 (%46,9) hastanın trombosit düzeyinin komplikasyongeliştirmeden ilk 3 ayda kendiliğinden normale dönmesi ve verilenfarmakolojik tedavilerin de yan etkilerinin olabilmesi nedeniyle `izle ve bekle`stratejisi tarafımızca öncelikle uygulanmaktadır.Anahtar kelimeler: Çocukluk çağı trombositopenisi; immun trombositopeni;yenidoğan trombositopenisi.

This study was accomplished in Uludag University Faculty of Medicinebetween January 2010 and December 2015 to investigate etiologies,evaluate treatment and follow-up strategies and prevent delays of diagnosisand treatment in patients with thrombocytopenia.Clinical and laboratory data of 1500 patients having ICD codes relatedwith thrombocytopenia between 2005 and 2015 were evaluatedretrospectively from the electronic file system database. A number of patientswere excluded because of wrong ICD code entry with normal platelet count(n=674), inaccessible files (n=73), continuing chemotherapy (n=232) andhaving formerly known benign hematologic diseases (n=81). Total of 440patients filled thrombocytopenia forms.Fifty-nine percent of patients were male (n=529), 41% were female(n=181) and the mean age was 6.6±2.1 years (age range 1 day to 18 years).The most common etiology was immune thrombocytopenia (ITP) (62%).There was history of upper respiratory tract infection (URTI) in 49.2% andpositive viral serology in 7% of ITP patients. There was history of vaccinationon the last 6 weeks in 40 patients. Drug induced thrombocytopenia wasdetected in 27 of 258 patients having ITP (10.5%). Newborns constituted6.1% of all patients (n=27). Treatment was given to 137 patients having ITP(53.1%). Normalization time of the platelet count was between 0 to 3 monthsin 208 of ITP patients (80.6%). Primary ITP was diagnosed in 25 (28.1%) andsecondary ITP in 11 (6.5%) of 36 patients having chronic disease. Attack ofhemorrhage was observed in 23 patients having ITP. These attacks were notlife-threatening and were only decisive in the treatment plan.Some studies report that ITP is more frequent in girls. This can beexplained with more autoimmunity seen in these patients. Incidence ofvannually referring thrombocytopenia and ITP were 8.4 and 5.1/100000,respectively in our study and these results were concomitant with theliterature data. Age range which ITP is most commonly seen is reported as 6-10 years in most studies and our results are quite similar. Seasonaldifference was not observed and former URTI was found as the predisposingfactor in our study, concomitant with the literature. There was no correlationbetween chronicity and autoantibody positivity. Post-vaccination ITP did notrelapse after maintenance dose of the vaccine. Thrombocytopenia was seento generate after anti-epileptic drug usage. Thrombocytopenia recurred aftertreating the underlying cause in neonates. Response times to intravenousimmunoglobulin and steroid treatments were 36.8±1.2 hours and 63.2±1.2,respectively. Chronicity ratio was seen to be statistically higher in patientswith primary ITP than with secondary ITP (p<0.001).`Watch-and-wait` strategy is principally preferred in our clinic; becauseplatelet counts of 121 (46.9%) untreated patients normalized spontaneouslyin 3 months without any complication and of potential side effects ofpharmacologic treatments.Keywords: Childhood thrombocytopenia, immunethrombocytopenia, newborn thrombocytopenia.