Küresel finansal krizler: 2008 yılı küresel finansal krizin Türkiye ve seçilmiş ekonomilere etkileri

Abstract

Bu çalışmada amaç, akademik çevrelerce kabul edilen ilk modern kriz olan 1637 tarihli Lale Çılgınlığından günümüze kadar olan dünya ekonomilerinde ve Osmanlı Devleti sonrası Türkiye ekonomisinde meydana gelen krizlerin nedenleri; yayılış şekilleri; etki alanları; krizden çıkmak maksadıyla ne gibi tedbirler alındığı, alınan tedbirlerin nasıl sonuçlar doğurduğunu incelemek; son finansal krizin seçilmiş öncü ekonomiler üstündeki etkilerini analiz etmek ve bu çalışma aracılığıyla ilgili kriz literatürüne katkıda bulunmak hedeflenmektedir.Bu amaçlar doğrultusunda, tezin birinci bölümünde finansal kriz tanımları ve çeşitleri; ikinci bölümde 1637 tarihinden 1990'ların sonuna kadar dünyada meydana gelen önemli krizler; üçüncü bölümde 1923 yılı sonrası Türkiye'de yaşanan ulusal krizlerin ve uluslararası krizlerin ekonomiye etkiler; dördüncü bölümde ABD mortgage kriziyle başlayan son küresel kriz; ve beşinci bölümde Türkiye ve seçilmiş 13 ekonominin 2008 küresel krizi öncesi ve sonrasında ulusal borsa ve döviz kurlarındaki oluşan dalgalanmalar incelenmiştir. Dünyada, 1637-2008 yılları arasında meydana gelen finansal krizlerin değişik boyutları ile irdelendiği bu çalışmada her finansal krizin ayrı özellikleri olmasına rağmen her krizin temel çıkış noktasının spekülatif yatırımlarla yüksek kazanç sağlamak olduğu görülmüştür. 17'nci yüzyıl sonrasında gerçekleşen modern krizlerin neredeyse hepsi, devrin hegomonik güçlerinin ekonomilerinde başlamış ve domino taşları etkisi ile bütün küresel ekonomiye yayılmıştır. Zaman içinde küresel finansal sistem, döviz piyasaları ile hisse senedi piyasalarının birbirine eklemlenmesini sağlamıştır. Böylece, küresel spekülatif yatırımcılar için iki ayrı piyasa tek bir piyasa gibi çalışmaya başlamış ve bunun sonucunda gerek küresel gerek bölgesel gerekse de ulusal finans krizler, sisteme eklemlenmiş ekonomileri hem tek bir ülke gibi etkilemiş hem de ekonomilerde çok geniş etki alanları yaratmıştır.Anahtar Kelimeler : 1) Finansal Krizler 2) Hisse Senedi Piyasaları 3) Döviz Piyasaları 4) Spekülatif Yatırımlar

In this study, from the first known modern financial crisis, Tulipomania in 1637, to the recent crisis in 2008, we study many major, selected financial crises in the global economy and the modern Turkish economy as well. While studying such major crises, we focus on the reasons of those crises; the ways of spreads of those crises; sphere of influences of those crises. Also, we study selected policy measurements againts such crises and main results of such policies. We intend to understand the negative effects of those recent financial crises on the selected leader developed and developing countries; to give some comments about those effects; and to present some contributions to the existing related literature.In the first chapter, we present the definitions and types of financial crises. In the second chapter, we study the major, selected financial crises in the global economy from the year, 1637, to the year, 2008, In the third chapter, we focus on the effects of both global and national financial crises into the modern Turkish economy. In the fourth chapter, we study the recent financial crisis in 2008, starting with the mortgage crisis in the USA. In the fifth chapter, We focus on behaviours of the stock exchange markets and foreign exchange markets of the selected 13 economies and the Turkish economy before and after the recent financial crisis in 2008.Each and every major financial crisis between the years, 1637 and 2008, has different properties but has the same starting point that is the desire of excessive earnings for speculative investments. After the 17th century, almost all modern financial crises have started in the economies of the global hegemonic powers and then, have spread into the global economy. During that period, foreign exchange markets and stock exchange markets have articulated in the global financial system. Hence, the two different markets have worked like one single market for the global speculative investors, and consequently, all financial crises in the global, regional and national levels have negatively influenced all economies articulated to the global economy. That has increased the sphere of influences of such crises.Key Words : 1) Financial Crises 2) Foreign Exchange Markets 3) Stock Exchange Markets 4) Speculative Investments