AİHS madde 3 kapsamında işkenceyi etkili biçimde soruşturma yükümlülüğü

Abstract

İşkenceyi etkili biçimde soruşturma yükümlülüğü açık bir biçimde AİHS metninde yer almayan, Sözleşme'nin birinci, üçüncü ve on üçüncü maddeleri doğrultusunda AİHM'nin yapmış olduğu incelemeler sonucu ortaya çıkmış bir yükümlülüktür. AİHM'ne bu yükümlülüğün ihlal edildiği iddiasıyla yapılmış oldukça fazla sayıda başvuru bulunmakta olup, ne yazık ki Mahkeme'nin bu yükümlülüğün ihlali yönünde vermiş olduğu kararların büyük çoğunluğu Türkiye aleyhinedir.Çalışmamızın ilk bölümünde, işkence yasağı kavramına, Türk hukukunda bu yasak kapsamında yapılmış olan düzenlemelere ve özellikle işkence suçu ile işkence yasağına ilişkin düzenlemelere yer verilen ve işkence görmeme hakkını koruma altına alınan sözleşmelere yer verilmiş, bu kapsamda yasağın sağladığı koruma alanı tespit edilmiştir. Çalışmamızın ikinci bölümünde ise AİHS ile oluşturulan koruma mekanizması ve bu koruma mekanizmasının Türk hukukuna etkisi değerlendirilmiş ardından da ayrıntılı biçimde işkence yasağı ile yasaklanmış olan aşağılayıcı ve insanlık dışı muamele ve ceza ile işkence kavramları AİHM kararları ışığında ele alınmış, bu yükümlülük ile birlikte devletlerin yerine getirmeyi taahhüt ettikleri yükümlülükler açıklanmıştır.Çalışmamızın esas konusunun değerlendirildiği son bölümümüzde ise, işkence yasağı kapsamında devletlerin yüklenmiş oldukları usuli yükümlülük yani işkenceyi etkili biçimde soruşturma yükümlülüğü ele alınmış, bu yükümlülük kapsamında devletlerin yükümlülükleri tespit edilmiş ve ardından da bu yükümlülükler doğrultusunda AİHM kararları değerlendirilerek uygulamamızdaki aksak noktalar tespit edilerek bu aksaklıklara çözüm önerilerinde bulunulmuştur.

The obligation to investigate torture is not explicitly fall within the contents of European Convention of Human Rights, the duty come into the picture in consequence of European Court of Human rights analyzation in accordance with the article 1, article 3, article 13.There are many aplication to the ECHR on the grounds of breach of this obligation, unfortunately a great majority of ECHR decisions - concerning this obligation - are against Turkey.Firstly, in this study, we are going to examine the definition of the torture, regulations in Turkish Law regarding prohibition of torture and especially conventions analyzation regarding crime of torture, prohibition of torture, thus, the right of not to be tortured, and within this framework we ensure and determine the protection area of this prohibition. As to the second part of this study, we examine the protection mechanism which consisted by ECHR and the effect of this mechanism under Turkish law, subsequently, we clarify -in the lights of ECHR decisions - in a detailed manner the concepts of: prohibition of torture, inhuman and degrading treatment and punishment, thus, the obligation which governments undertake to perform this duty.The last but the most fundemental part of our study assess the procedural governmental obligation regarding the prohibition of torture, and within this context we determine governmental obligation and in pursuit of this obligation, we analyze the inconveniences of echr decisions and we suggest a solutuion for those inconveniences.