Bingöl ekolojik koşullarında bazı yem bezelyesi (Pisum arvense L.) genotiplerinin kışlık ekimde verim ve verim öğelerinin belirlenmesi

Abstract

Bu çalışma, Bingöl ekolojik koşullarında 2016-2017 yetiştirme sezonu boyunca Bingöl Üniversitesi Genç Meslek Yüksekokulu araştırma ve deneme alanında bazı yem bezelyesi (Pisum arvense L.) genotiplerinin kışlık ekimde verim ve verim bileşenlerinin saptanması amacıyla yürütülmüştür.Araştırmada 22 adet yem bezelyesi [KB 2, KB 21, KB 73, KB 91, KB 95, KB 99, KB 100, KB 103, KB 105, KB 109, KB 112, KB 124, KB 211, P 104, P 105, Ulubatlı, Taşkent, Kirazlı, Whistler, Özkaynak, Servet, Gölyazı] çeşidi bitkisel materyal olarak kullanılmıştır.Araştırma; üç tekerrürlü ve tesadüf blokları deneme desenine göre kurulmuştur. Denemede; ana sap uzunluğu, ana sap kalınlığı, yeşil ve kuru ot verimleri, bitkide bakla sayısı, baklada tane sayısı, tohum ve biyolojik verimleri, 1000 tane ağırlığı, ham protein oranı ve verimi, ham kül oranı, asit deterjanda çözünmeyen lif (ADF), nötr deterjanda çözünmeyen lif (NDF), sindirilebilir kuru madde (SKM), kuru madde tüketimi (KMT) ve nispi yem değeri (NYD) gibi özelliklere ait veriler ele alınmıştır. Araştırmada incelenen tüm özellikler arasında (P≤0,01) istatistikî olarak önemli farklılıklar saptanmıştır. Araştırma sonucunda; bitki boyu 47,3-96,7 cm, ana sap kalınlığı 1,8-2,7 mm, yeşil ot verimi 853,6-2442,0 kg/da, kuru ot verimi 264,0-580,8 kg/da, bitkide bakla sayısı 6,4-16,7 adet/bitki, baklada tane sayısı 3,9-7,1 adet/bitki, tohum verimi 102,4-294,2 kg/da, biyolojik verim 286,2-600,4 kg/da, bin tane ağırlığı 109,7-244,8 g, ham protein oranı %10,3-20,1, ham protein verimi %28,8-109,2, ham kül oranı %3,6-10,1, ADF %21,7-36,4, NDF %33,2-43,4, SKM %60,6-72,0, KMT %2,7-3,6 ve NYD %136,6-202,1 arasında değişim göstermiştir.Bir yıllık deneme sonuçlarına göre; Bingöl ili ve bu gibi ekolojik koşullar için yüksek yeşil ot, kuru ot ve ham protein verimleri, düşük ADF ve NDF oranları ve yüksek SKM, KMT ve NYD değerleri bakımından KB 112 ve KB 124, genotiplerinin ekilmesi tavsiye edilmektedir.

This research was carried out to determine the yield and yield parameters of some field pea (Pisum arvense L.) genotypes in winter sowing during the 2016-2017 growing season in the Bingöl ecological conditions in the research area of Bingöl University Genç Vocational School.In the research, 22 field peas [KB 2, KB 21, KB 73, KB 91, KB 95, KB 99, KB 100, KB 103, KB 105, KB 109, KB 112, KB 124, KB 211, P 104, P 105, Ulubatlı, Taşkent, Kirazlı, Whistler, Özkaynak, Servet, Gölyazı] were used as plant material.The study was set up with three replications according to the design of random blocks. In the study; plant height, main stem thickness, green herbage and hay yields, number of pods per plant, seed and biological yields, 1000 grain weight, crude protein ratio and yield, crude ash ratio, acid detergent fiber (ADF), neutral detergent fiber (NDF), dry matter digestible (DMD), dry matter intake (DMI), relative feed value (RFV) were investigated. Among the characteristics investigated in the research (P≤0.01) statistically significant differences were found. As a result of the research; plant height varied between 47.3-96.7 cm, main stem thickness 1.8-2.7 mm, green herbage yield 853.6-2442.0 kg/da, dry yield 264.0-580.8 kg/da, number of pods per plant 6.4-16.7 number/plant, number of grains per pod 3.9-7.1 number/plant, seed yield 102.4-294.2 kg/da, biological yield 286.2-600.4 kg/da, 1000 grain weight 109.7-244.8 g, crude protein ratio 10.3-20.1%, crude protein yield 28.8-109.2 kg/da, crude ash ratio 3.6-10.1%, ADF 21.7-36.4%, NDF 33.2-43.4%, DMD 60.6-72.0%, DMI 2.7-3.6%, RFV 136.6-202.1.According to one year trial results; For the Bingöl province and such ecological conditions, it is advised to plant genotypes with high green herbage, dry herbage and crude protein yields, low ADF and NDF ratios and high SKM, KMT and NYD values for KB 112 and KB 124.Keywords: Field pea, crude protein, yield, ADF, NDF, seed yield, winter sowing.