Hizmet (iş) sözleşmesinin taraflarından birisinin ölümü nedeniyle sözleşmenin sona ermesi ve buna bağlı hukuki sonuçlar

Abstract

Hizmet (iş) sözleşmesinin ölüm nedeniyle sona erme durumu hukukumuzda Borçlar Hukuku ve İş Hukuku mevzuatında ayrı ayrı düzenlenmiştir. Hukukumuzda hizmet ile iş sözleşmeleri farklı kanunlarda ayrı ayrı düzenleme alanı bulsa da çalışma içerisinde değerlendireceğimiz üzere aynı anlama geldiğinde, hizmet veya iş sözleşmesi çalışma içerisinde `iş sözleşmesi` olarak anılacaktır. Hizmet (iş) sözleşmesinin taraflarını oluşturan işçi ve işverenden herhangi birinin ölümü halinde hizmet (iş) sözleşmesinin sonuçları ise yine mevzuatta açıkça düzenlenmekle birlikte, özellikle işçinin ölümü halinde İş Hukuku bakımından işverenin ödemekle yükümlüğü olduğu tazminatlar ile Borçlar Hukuku anlamında işverenin ödemekle yükümlü olduğu ölüm tazminatının birlikte uygulama alanı bulup bulmayacağı ise doktrinde tartışma konusu olarak karşımıza çıkmaktadır.Çalışmanın ilk bölümünde, işçi ile işveren arasındaki ilişkinin dayanağını saptamak ve hizmet (iş) sözleşmesinin sona erme durumunu genel olarak kavrayabilmek adına hizmet (iş) sözleşmesi kavramı, unsurları ve söz konusu hizmet(iş) sözleşmesinin sona erme sebepleri incelenmiştir.İkinci bölümde, hizmet (iş) sözleşmesinin ölüm nedeniyle sona ermesi ve sona ermenin sonuçları incelenmiş, öncelikle ölüm kavramı, Medeni Kanunumuzda düzenlenen ölüm karineleri ve kişinin ölmüş olduğuna dair bir karine oluşturan gaiplik kavramı ele alınmıştır. Çalışmanın devamında işçinin ve işverenin ölümün hizmet (iş) sözleşmesine etkileri ve öncelikle işçinin ölümü nedeniyle sona ermesinin sonuçları ve bu bağlamda işverenin işçinin ölümü nedeniyle tazminat ödeme yükümlülüğü ele alınarak incelenmiştir. İşverenin işçinin ölümü sebebiyle ödemek zorunda olduğu Ölüm Tazminatı ayrıntılı bir şekilde açıklanarak, kıdem tazminatı kavramı ile karşılaştırılmış ve mevzuatta ayrı kanunlar tarafından düzenlenen bu iki tazminat türünün uygulamada hem İş Kanunu, hem Deniz İş Kanunu hem de Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanun (`Basın İş Kanunu`) anlamında işçinin mirasçılarına bir arada ödenip ödenemeyeceği karşılaştırılmalı bir şekilde ele alınmıştır. Bununla birlikte Basın İş Kanunu'nda düzenleme yeri bulan ölüm tazminatı ile Türk Borçlar Kanunu'nda düzenlenen ölüm tazminatı ilişkisi incelenerek, uygulamada bu iki tazminat türünün birlikte ödenip ödenmeyeceği karşılaştırmalı bir şekilde ele alınmıştır. Bölümün sonunda ise işverenin ölümü nedeniyle hizmet(iş) sözleşmesinin sona ermesi ayrıca incelenmiştir.Sonuç bölümünde ise, tüm çalışmada elde edilen bilgiler hukuki çerçevede değerlendirilerek tespitler yapılmış ve çalışmanın bütününe ilişkin çıkarımlar yapılmıştır.Anahtar Kelimeler: İş Sözleşmesi, İşçi, Gemi Adamı, Gazeteci, İşveren, Sona Erme, Ölüm, Tazminat Ödeme Yükümlülüğü, Hak Kazanma, Ölüm Tazminatı, Kıdem Tazminatı

Termination of Service (work) agreement due to death has been arranged separately in Obligations Law and Labour Law. Although Service agreement and Work Agreement has separately been included in different Laws, because in practice they are similar, hereinafter service agreement or work agreement will be referred as to ''Work Agreement''. The consequences of work agreement in the case of death of either party of work agreement, which are employer and employee, have been included in regulations. Especially in the case of employee's death, weather death indemnity that employer has to pay in reliance with Obligations Law and other indemnities of employer in reliance with Labour Law can be applied together or not has also been in argued in doctrine. In the first chapter of this study, the reasons of termination of service (work) agreement, the concepts of agreement and its elements have been researched for determining the base of relations between employer and employee and understanding the circumstance of termination generally. In the second chapter, on the other hand, the consequences of termination due to death have been studied and especially the concept of death has been analysed in terms of indications and absences which may be assumed as indications defined in Civil Code. Later, the effects of employee and employer on work agreement, the results of termination and the employer's responsibility of indemnity have been explored. The Death Indemnity that employer is responsible to pay has been defined in detailed and compared with the concept of seniority indemnity. Also, whether these two different types of indemnities defined by different laws can be paid together to inheritors of employee or not according to Labour Law, Maritime Labour Law and Law on Arrangement of Relations between Press Employers and Employees thereof has been argued comparatively. In addition to this, the relation of the Death Indemnity defined by Turkish Obligations Law and the Death Indemnity legislated by Press Work Law has been reviewed and whether they can be paid together or not in practice has been argued. In the last chapter, the termination of work agreement due to the death of employer has also been studied. In conclusion, the information obtained from this study has been assessed in legal framework and deduction was made in connection with entire work.Key Words: Work Agreement, Employee, Shipman, Journalist, Employer, Termination, Death, Responsibility of Indemnity, Deservedness, Death Indemnity, Seniority Indemnity.