Bingöl koşullarında karabuğday için uygun ekim zamanının belirlenmesi

Abstract

Bu tez çalışması; Bingöl koşullarında karabuğday için uygun ekim zamanının belirlemesi amacıyla, 2018-2019 yetiştirme sezonunda Bingöl Üniversitesi Tarımsal Uygulama ve Araştırma Alanında yürütülmüştür. Bu bağlamda tescilli olan Aktaş ve Güneş çeşitleri kullanılarak çalışma, tesadüf blokları farklı deneme desenine göre dört tekerrürlü olarak yürütülmüştür.Araştırmada, karabuğday çeşitlerine dört farklı ekim zamanı (25 Nisan, 5 Mayıs, 15 Mayıs, 25 Mayıs) olacak şekilde ekim yapılmıştır. Karabuğday çeşitlerinde bitki boyu, yeşil ot verimi, kuru ot verimi, tane verimi, yaprak oranı, bin tane ağırlığı, ham protein oranı, ham protein verimi, ham kül oranı, (ADF) asit deterjanda çözünmeyen lif değeri, (NDF) nötral deterjanda çözünmeyen lif değeri, (SKM) sindirilebilir kuru madde, (KMT) kuru madde tüketimi ve (NYD) nispi yem değeri gibi parametrelere ait değerler irdelenmeye çalışılmıştır.Bu tez kapsamında incelenen özellikler arasında; ham kül oranı istatistiksel açıdan önemsiz olduğu görülürken, yaprak oranının istatistiksel açıdan p≤0,05 düzeyinde önemli olduğu görülmüştür. Bitki boyu, yeşil ot verimi, kuru ot verimi, bin dane ağırlığı, tane verimi, ham protein oranı, ham protein verimi, ADF, NDF, SKM, KMT ve NYD değerlerinin ise p≤0,01 düzeyinde çok önemli olduğu gözlenmiştir. Elde ettiğimiz sonuçlarda; bitki boyunun 48,92-55,56 cm, ham kül oranının %2,29-2,60, yeşil ot veriminin 269,75-410,00 kg/da, yaprak oranının %7,89-15,91 kuru ot veriminin 100,21-142,30 kg/da, bin dane ağırlığının 15,94-19,38 g, tane veriminin 91,00-153,95 kg/da, ham protein oranının %8,76- 9,88, ham protein veriminin 8,90-12,70 kg/da, ADF değerinin %40,19-42,04, NDF'nin %43,51-45,11, SKM değerinin %56,15-57,59, KMT değerinin %2,66-2,77 ve NYD değerinin 118,84-123,12 arasında değişim gösterdiği belirlenmiştir.Sonuç olarak; Bingöl ilinde yapılacak karabuğday ekimlerinin Nisan ayının son haftasında yapılması ve mevcut iki çeşit arasında da Güneş çeşidinin tercih edilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.Anahtar Kelimeler: Karabuğday, Bingöl, ekim zamanı, verim.

This thesis study has been conducted to determine the appropriate sowing time for Buckwheat (Fagopyrum esculentum Moench) under Bingol conditions, it was carried out in Bingol University Faculty of Agricultural Application and Research Area in 2018-2019 cultivation period ın this respect, for the study of this thesis was used randomized block design. For this purpose, the experiment was established with four replications by using the registered Aktas and Gunes varieties.In this study, four different sowing times (25 April, 5 May, 15 May, 25 May) were applied to the buckwheat cultivars. Plant height, green herbage yield, hay yield, grain yield, leaf ratio, thousand grain weight, crude protein ratio, crude protein yield, crude ash content, acid detergent fiber (ADF), neutral detergent fiber (NDF), digestible dry matter (DDM), dry matter intake (DMI), relative feed value (RFV) parameters were tried to be examined.In this thesis, crude ash ratio was found to be statistically insignificant, while leaf ratio was found to be statistically significant (p≤0.05). Plant height, green herbage yield, hay yield, thousand grain weight, grain yield, crude protein content, crude protein yield, ADF, NDF, DDM, DMI and RFV values (p≤0.01) were found to be very important. In the results, we were determined 48.92-55.56 cm of the plant height, %2.29-2.60 of the crude ash, 269.75-410.00 kg/da of the green herbage yield, %7.89-15.91 of the leaf rate, 100.21-142.30 kg/da of the hay yield, 15.94-19.38 g of the grain weight per thousand, 91.00-153.95 kg/da of the grain yield, %8.76-9.88 of the crude protein content, 8.90-12.70 kg/da of the crude protein yield, %40.19-42.04 of the ADF value, %43.51-4511 of the NDF value, %56.15-57.59 of DDM value, %2.66-2.77 of DMI value and 118.84-123.12 of the RFV value.As a result; it has been concluded that buckwheat sowing in Bingol should be done in the last week of April and the Gunes cultivar should be preferred among the two varieties.Keywords: Buckwheat, Bingol, sowing time, yield.