Bazı kuru fasulye (Phaseolus vulgaris L.) genotiplerinin Bingöl koşullarındaki verim ve verim özelliklerinin belirlenmesi

Abstract

Bu çalışma bazı kuru fasulye (Phaseolus vulgaris L.) genotiplerinin Bingöl koşullarında verim ve verim özeliklerini belirlemek amacıyla, 2017 yılı yetiştirme döneminde Bingöl ili Genç ilçesi Çevirme Köyü'nde yürütülmüştür. Denemede 10 adet kuru fasulye genotipi (6 adet çeşit ve 4 adet yerel populasyon) ile tesadüf blokları deneme desenine göre dört tekerrürlü olarak kurulmuştur.Araştırmada kullanılan kuru fasulye genotiplerine ait metrekarede bitki sayısı, bitki boyu, ilk bakla yüksekliği, ana dal sayısı, bitkide bakla sayısı, bitkide tane sayısı, bitkide tane verimi, 100 tane ağırlığı, biyolojik verim, tane verimi, hasat indeksi, çıkış süresi, çiçeklenme süresi ve vejetasyon süresi değerlerine ait gözlem ve ölçümler yapılmıştır.Çalışmamızda metrekarede bitki sayısı 10,88-15,00 adet, bitki boyu 43,52-95,07 cm, ilk bakla yüksekliği 8,62-16,45 cm, ana dal sayısı 1,82-2,05 adet, bitkide bakla sayısı 13,97-26,52 adet, bitkide tane sayısı 42,00-100,30 adet, bitkide tane verimi 20,50-32,65 g, 100 tane ağırlığı 28,17-49,48 g, biyolojik verim 459,85-612,10 kg/da, tane verimi 183,68-326,33 kg/da, hasat indeksi %27,75- %47,68, çıkış süresi 10,25-12,75 gün, çiçeklenme süresi 34,00-37,50 gün ve vejetasyon süresi 81,00-95,50 gün arasında değişim göstermişlerdir.Sonuç olarak; 326,33 kg/da ile araştırmada kullanılan bütün genotipler arasında en yüksek verimli çeşit olarak belirlenen Kantar-05 çeşidi, 14,88 adet m2'de bitki sayısına, 86,55 cm bitki boyuna, 8,62 cm ile ilk bakla yüksekliğine, 1,82 adet ana dal sayısına, 17,90 adet bitkide bakla sayısına, 79,70 adet bitkide tane sayısına, 32,65 g bitkide tane verimine, 40,28 g 100 tane ağırlığına, 607,05 kg/da biyolojik verime, 326,33 kg/da tane verimine, %47,68 hasat indeksine, 10,25 gün çıkış süresine, 34,00 gün çiçeklenme süresine ve 82,25 gün vejetasyon süresine sahip olmuştur.Anahtar Kelimeler: Kuru fasulye, Phaseolus vulgaris L., adaptasyon, verim, verim komponentleri.

This study was conducted in order to determinate some yield and yield components of some common bean (Phaseolus vulgaris L.) genotypes under Çevirme village of Genç town of Bingöl city in 2017 growing season. The experiment was arranged in randomized complete block design with three replications with 10 common bean genotypes (6 commercial cultivars and 4 local populations).Data were collected on some agronomic and morphological characteristics such as, number of plant in square meters, plant height, number of main brunch, number of pod in a plant, number of grain in a plant, grain yield in a plant, 100 grain weight, biological yield, harvest index, time of emergence, time of flowering and vegetation period.The characteristics observed in our study varied among 10.88-15.00 number in plant density, 43.52-95.07 cm in plant height, 8.62-16.45 cm in first pod height, 1.82-2.05 number in number of main brunch, 13.97-26.52 number in pod number in a plant, 42.00-100.30 number in grain number in a plant, 20.50-32.65 g in grain yield per a plant, 28.17-49.48 g in 100 grain weight, 459.85-612.10 kg/da in biological yield, 183.68-326.33 kg/da in grain yield, 27.75-47.68 % in harvest index, 10.25-12.75 days in time of emergence, 34.00-37.50 days in time of flowering and 81.00-95.50 days in vegetation period.As a result; the highest yielding cultivar Kantar-05 with yield of 326.33 kg/da among the genotypes used in the study had 14.88 number of plant in a square meters, 86.55 cm of plant height, 8.62 cm of first pod height, 1.82 number of main brunch, 17.90 number of pod per plant, 79.70 number of grain in a plant, 32.65 g of plant yield, 40.28 g of 100 grain weight, 607.05 kg/da of biological yield, 326.33 kg/da of grain yield, 47.68 % of harvest index, 10.25 days of emergence time, 34.00 days of flowering time and 82.25 days of vegetation period.Keywords: Common bean, Phaseolus vulgaris L., adaptation, yield, yield components.