Place attachment and gated communities: the case of Soyak Mavi̇şehi̇r, İzmi̇r

Abstract

Türkiye'de özellikle 1980 sonrasında etkin olmaya başlayan küreselleşme ve özelleştirme politikaları, yapılaşmayı da etkilemiş ve bizi kapalı sitelerle tanıştırmıştır. Kapalı siteler, sosyal yapıda yaratabileceği problemler nedeniyle akademik çevrelerce eleştirilse bile, özellikle Türkiye'nin büyük şehirlerinde oldukça rağbet görmektedir. Bu çalışmanın amacı İzmir'deki kapalı siteleri ve sitelerin popülaritesini site sakinleri açısından incelemektir. Çalışmanın teorik çerçevesi mekân bağlılığı teorisini üstünden şekillenmektedir. Mekan bağlılığı bir mekanda olma durumunda hissedilen iyi olma halidir. Literatür taraması mekân bağlılığını, kimlik, tabiiyet ve duygusallık olarak üç yaklaşımla tanımlamaktadır. Mekân bağlılığı teorisine göre her sosyo-demografik özelliğin bağlılığın üstünde farklı bir etkisi vardır ve mekân bağlılığı insanların çevrelerine karşı daha duyarlı olmalarını ve sorumlulukla hareket etmelerini sağlar. Literatür araştırmasının öne sürdüğü bu unsurları test etmek amacıyla Soyak Mavişehir sitesinde bir anket çalışması düzenlenmiştir. Sonuçta cevap veren 100 sakinden 58'inin elde edilen ortalama bağlılık derecesinden (5 üzerinden 3.39) yüksek bir dereceye sahip olduğu, duygusallığın belirgin bir bağlılık faktörü olduğu ve site içindeki aktivitelere tabi olmanın mekâna bağlılıkla anlamlı bir ilişkisi olmadığı görülmüştür. Bu tez, kapalı sitelerde mekân bağlılığının gündelik hayatın pratiklerinin üretimi ile değil tüketimi ile ilgili olduğunu ortaya koymuştur. Sonuçlar ve tartışmalardan sonra geleceğe yönelik çalışma önerileri sunulmaktadır.

Globalization and competitive market strategies in Turkey since 1980s accelerated construction sector and brought gated communities into our lives. Gated communities were criticized to cause incoherence in the social structure despite the high demand especially in major cities of Turkey. This study aims to gain insight on the phenomena and popularity of gated communities in İzmir, from the perspective of gated community residents. The theory of place attachment is used to generate a theoretical framework for this study which is supported by literature research. Place attachment is a psychological well-being in the proximity of a place. The literature research points out three approaches on place attachment: identity, dependence and affection. Socio-demographic characteristics can affect the strength of attachment and place attachment motivates people to behave more responsible towards their environments. A survey questionnaire was conducted in Soyak Mavişehir to determine the profile of attached residents; the significance of place attachment aspects and the consequences of place attachment in gated communities. Statistical analysis found that 58 out of 100 residents of the sample are above the mean of attachment score (3.39 out of 5) however none of the socio-demographic characteristics is related to the strength of attachment. Affection is a significant indicator of attachment while the comparability of activities is not significant. The thesis concludes that place attachment in gated communities is not productive but consumptive practices of everyday life. Following the results and discussions some recommendations for the future studies is also presented.