Bingöl sulu koşullarında farklı ekim zamanlarının bazı aspir (Carthamus tinctorius L.) çeşitlerinde verim ve kalite üzerine etkisi

Abstract

2015 yılında yapılan çalışma Bingöl ilinde Bingöl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Uygulama ve Araştırma Merkezine ait Alanda yürütülmüştür. Deneme 8-14-20 ve 25 Mayıs olmak üzere 4 ayrı tarihte ekimi yapılmıştır. Denemede Balcı, Remzibey-05 ve Dinçer olmak üzere 3 ayrı aspir çeşidi kullanılmış, bölünmüş parseller deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak kurulup yürütülmüştür. Denemede bitki boyu (23,9-42,3 cm), bitki başına dal sayısı (2,2-4,5 adet), bitki başına tabla sayısı (4,2-7,5 adet), tabladaki tohum sayısı (20,2-34,8 adet), bin tane ağırlığı (33,8-41,2 g), tohum verimi (70,4-101,7 kg/da), ham yağ oranı (%17,5-%28,6) ile ham protein oranları (%18,9-%24,3) gibi verim unsurları incelenmiştir. Deneme sonuçlarına göre; ekim zamanı geciktikçe bitki boyunda, tabladaki tohum sayısında ve 1000 tane ağırlığında düşüş olduğu belirlenmiştir. Ekim zamanları çeşitlerle birlikte değerlendirildiğinde bitki boyu en yüksek 8 Mayıs ekim zamanında Remzibey-05 çeşidinden (42.3 cm), en düşük 25 Mayıs ekim zamanında Dinçer çeşidinden (23.9 cm) saptanmıştır. En yüksek tohum verimi 8 Mayıs ekim zamanında (101,7 kg/da) Dinçer çeşidinden, en düşük tohum verimi 25 Mayıs ekim zamanında (70,4 kg/da) yine aynı çeşitten elde edilmiştir. En yüksek ham yağ oranı 8 Mayıs ekiminde Dinçer çeşidinden (%28,6), en düşük ise Remzibey-05 çeşidinde 25 Mayıs ekim zamanında (%17,5) saptanmıştır. Ham protein oranı en yüksek 14 Mayıs ekiminde Dinçer çeşidinden (%24,3), en düşük ise 20 Mayıs ekiminde Remzibey-05 çeşidinden elde edilmiştir. Bir yıllık çalışma sonucuna göre Dinçer çeşidinin ve 8 Mayıs ekim zamanının ümitvar olduğu belirlenmiştir.

Study was conducted in 2015 in Bingöl University, Faculty of Agriculture, and Department of Field Crops at experimental area. The experiment was carried out on May 8, May 14, May 20 and May 25 at 4 different planting times. Balcı, Remzibey-05 and Dinçer as safflowers varieties were used in the experiment. The experiment was established and carried out with 3 replications according to the split plots trial design. Plant height (23.9-42.3 cm), number of branches per plant (2.2-4.5), number of trays per plant (4.2-7.5), number of seeds per table (20.4-34.8), 1000 grain weight (34.2-41.2 g), seed yield (70.46-101.76 kg/da), crude oil content (17.5-28.6%) ) and crude protein content (19.1-24.3%) were investigated. According to the results of the trial; As the planting time was delayed, it was determined that plant height, number of seeds per table and thousand grain weight decreased. When the sowing times were examined, it was found that highest plant height from Remzibey-05 variety (42.3 cm) (1st sown date on May 8), lowest value from Dinçer variety (23.9 cm) (4th sowing date on 25 May). The highest seed yield obtained from 1st sowing time of 8 May with 101.76 kg/da and lowest from 4th sowing time on 25 May with 70.46 kg/da from Dinçer variety. Maximum crude oil content obtained from Dinçer cultivar (28.6%) in 1st sowing date on May 8 and lowest from Remzibey-05 cultivar (17.5%) in 4th sowing date on May 25. the highest crude protein ratio was obtained from Dinçer cultivar (24.3%) in 2nd planting time on 14 May and the lowest from Remzibey-05 cultivar in 3rd sowing date on 20 May. According to the one-year study, it was determined that Dinçer variety and the time of 8th of May was promising.