Bazı aspir (Carthamus tinctorius L.) çeşitlerinde farklı tuzkonsantrasyonlarının çimlenme ve çıkış üzerineetkisi

Abstract

Bu çalışma; Aspir çeşitlerinin çimlenme ve çıkış dönemlerinde tuz (NaCl) stresine karşıtepkilerini belirlemek amacıyla 2018 yılında Bingöl Üniversitesi Ziraat Fakültesilaboratuvarında yürütülmüştür. Denemelerde Asol, Balcı, Dinçer, Linas ve Olas çeşitlerimateryal olarak kullanılmıştır. Araştırmada aspir tohumlarına çimlenme ve çıkışdöneminde saf su (kontrol) ile 3 farklı NaCl (100 mM, 200 mM ve 300 mM) dozu stresiçin uygulanmıştır. Çimlenme denemesi, petri kaplarında tesadüf parselleri faktöriyeldeneme desenine göre 4 tekerrürlü olarak iklim dolabında karanlıkta (25 °C)yürütülmüştür. Çıkış denemesi ise torf (3/4), perlit (1/4) karışımı ve kum ile doldurulankaplarda tesadüf parselleri faktöriyel deneme desenine göre 4 tekerrürlü olarak iklimdolabında (25 °C) yürütülmüştür.Çimlenme oranı (%), ortalama çimlenme süresi (gün), hassaslık indeksi, çimlenme indeksi,çıkış oranı (%), ortalama çıkış süresi (gün), fide uzunluğu (mm), kök uzunluğu (mm), yaşfide ağırlığı (g), yaş kök ağırlığı (g), kuru fide ağırlığı (g), kuru kök ağırlığı (g), tuzatolerans yüzdesi (%) ve çıkış indeksi özellikleri incelenmiştir. Araştırmada elde edilenbulgulara göre; aspir çeşitlerinin çimlenme oranı %69-100, hassaslık indeksi 1,00-1,67,çıkış oranı %5,00-97,50, fide uzunluğu 13,4-115,9 mm, yaş fide ağırlığı 0,077-0,476 g, yaşkök ağırlığı 0,11-0,061 g, tuza tolerans yüzdesi %11,4-28,6 arasında tespit edilmiştir.Denemenin sonucunda; tuz oranlarının artmasıyla birlikte çimlenme süresi, (gün) hassaslıkindeksi ve ortalama çıkış süresi (gün) değerleri önemli bir şekilde artmıştır. Çimlenmeindeksi, çıkış oranı (%), fide uzunluğu (mm), kök uzunluğu (mm), yaş fide ağırlığı (g), yaşkök ağırlığı (g), kuru fide ağırlığı (g), kuru kök ağırlığı (g), tuza tolerans yüzdesi (%), veçıkış indeksi önemli bir şekilde azalmıştır. Çeşitler çimlenme ve çıkış denemelerindeNaCl'ye tolerans yönünde farklı tepkiler göstermişlerdir.

This study was carried out to determine the response of some safflower varieties to saltstress during germination and emergence it was conducted in Bingol Univercity Faculty ofAgriculture laboratory in 2018. Asol, Balcı, Dinçer, Linas and Olas varieties were used asmaterial. In the study; 3 different doses of NaCl pure water (control), 100 mM, 200 mMand 300 mM) was applied to safflower seed during germination and emergenge.Germination experiment was carried out in climate cabinet (25 °C) in the petri dishesaccording to the arrangement of factorial experiments in random plots with 4 replictions.Emergence experiments were carried out in the climate cabinet (25 °C) in the plastic cupsfield with peat (3/4), pearlite (1/4) mixture and sand, according to the arrangement ofcompletely randomized design with 4 replictions. In the experiment, germination rate, (%)mean germination time, (day) senstivity index, germination index, emergenge rate, (%)mean emergence time, (day) seedling length, (mm) root length, (mm) fresh seedlingweight, (g) fresh root weight, (g) dry seedling weight, (g) dry root weight, (g) salt tolerancepercentage (%) and emergence index properties examined, As a result of experimentgermination rate of safflower varieties 69-100%, sensitivity index 1.00-1.67, emergencerate 5.00-97.50, seedling lenght 13.4-115.9 mm, fresh seedling weight 0.077-0.476 g freshroot weight 0.110-0.161 g and salt tolerance percentage is determined betwen 11.4-28.6.Depending on the increase in salt concentrations, germination time, (day) sensitivity indexand emergence time (day) values increased significantly. Depending on the increase in saltconcentrations; germination index, emergence rate, seedling length, (mm) root lenght,(mm) fresh seedling weight, (g) fresh root weight, (g) dry seedling weight, (g) dry rootweight, (g) salt tolerance percentage (%) and emergence index values decreasedsignificantly.