Türkiye`de iklim değişikliğinin meyve ağaçları ve buğdayın fenolojik dönemleri üzerine etkisi

Abstract

Bu çalışmada Türkiye'de iklim değişikliği ile bitkilerin fenolojik dönemlerindeki değişiklikler arasındaki ilişkiler araştırılmıştır. Bunun için Meteoroloji Genel Müdürlüğü'nden 1971-2012 yıllarına ait iklim verileri ile fenolojik veriler temin edilmiştir. Veriler Excel ortamında düzenlenerek her bitkinin fenolojik dönemleri için gerekli gün sayıları hesaplanmıştır. Yöntem olarak sıcaklık verisi ile fenolojik veriler arasındaki korelasyon katsayıları hesaplanmış ve Mann Kendall trend analizi ile eğilimlerine bakılmıştır. Türkiye'de 1994 yılından bu yana pozitif sıcaklık anomalileri bulunmuştur. Elma, kiraz ve buğdayın fenolojik dönemleri ile bitki gelişiminin fazla olduğu şubat-mayıs ortalama sıcaklıkları arasında negatif bir ilişki bulunmuştur. Bu durum bitkilerinin artan sıcaklıklarına tepki olarak fenolojik dönemlerini erkene kaydırdıklarını göstermektedir. Elma, kiraz ve buğdayın hasat tarihleri için hesaplanan trendler sırasıyla -25, -22, -40 gün/100 yıl şeklindedir. Şubat-mayıs arası sıcaklıklarda 1.0°C'lik artışın anılan bitkilerin hasat tarihlerini sırasıyla 5, 4 ve 8 gün erkene kaydıracağı hesaplanmıştır. 21. yüzyıldaki iklim değişikliği projeksiyonlarına göre bitkilerin fenolojik devrelerinde daha fazla değişiklikler olacağı beklenmektedir.

In this study we tried to find relationships between changes in temperature and phenological stages of fruit trees and field crops. Climatic and phenological data for 1971-2012 periods have been obtained from Turkish State Meteorological Service. After the data arranged in Excel, correlation coefficients between temperature and phenological stages have been calculated. Mann Kendall trend analyses have been used in order to detect trends in temperature and phenological data. Negative correlations between apple, cherry and wheat phenophases and February-May temperature have been found. This shows that plants respond to increasing temperature as shift of their phenophases early. Calculated trends for apple, cherry and wheat are -25, -22, -40 days/100 years respectively. The regression coefficients show that an increase in air temperature between February and May of 1°C lead to an advanced harvesting date of respective plants by about 5, 4, and 8 days respectively. Climate projections for the end of the 21st century indicate more increase than observed. Accordingly, great changes in plant phenophases are expected.