Bağımsızlık sonrası Kırgızistan ekonomisi ekonomik yapıda ve emek piyasasındaki gelişmeler

Abstract

Orta Asya'nın kuzey doğu ülkesi olan Kırgız Cumhuriyeti (Kırgızistan), 1990yılına kadar Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Biriliği'nin (SCCB) bir üye ülkesi idi.1990'da egemenliğini, 1991'de 31 Ağustos'ta da bağımsızlığını kazananKırgızistan'ın ekonomik yapısı, 1990'a kadar SSCB'yi oluşturan ve merkeziekonomik programla yönetilen diğer devletler gibi sosyalist sistemden liberalekonomiye geçme çabasına girmiştir. SSCB zamanında birliği oluşturan ülkelerarasında merkezi planlı yönetimin oluşturduğu sistemle karşılıklı ekonomik biryardımlaşma söz konusuydu. Buna göre, ülkeler ekonomik sektörlerde birbirinintamamlayıcısı veya müşterisi durumundaydı. Bu dönemde Kırgızistan'da daha çoktarım ağırlıklı üretime ağırlık verilmiştir.Bağımsızlığın ilk döneminden itibaren Kırgızistan'da serbest piyasaekonomisine geçmek amacıyla Ekonomik Reform Programları uygulamayakoyulmuş, yerel para birimi ?Som? tedavüle çıkarılmıştır. Ancak, ilk yıllarda reformprogramları uygulamada başarılı olamamış, başlangıç koşulları ve ülkenin stratejiköneme sahip doğal kaynaklarının az olmasının da etkisiyle 1990-1995 yıllarıarasında negatif bir büyüme gerçekleşmiştir. 1996-2000 yıllarında ise Kırgızistanekonomisinde tarım sektöründeki iyileşme ve sanayi sektörüne yapılan yatırımlarlaolumlu bir büyüme gerçekleşmiştir.Dış ticarette, Birleşik Devletler Topluluğu (BDT) ülkeleri başta olmak üzereAvrupa ve Orta Doğu ülkeleriyle ticaret hacmi artmıştır. Kırgızistan'da yapısalreformun başlıca politika aracı özelleştirme olmuştur. Özelleştirme ile serbest piyasaekonomisinin rekabet ortamını yaratma ve geliştirme hedefinin yanı sıra dünyaekonomisine entegre olacak bir sosyal-toplumsal ortamın oluşturulması daamaçlanmıştır. Reform programları dahilinde Kırgızistan'da stratejik öneme sahipişletmeler dışında kamu kurumlarının neredeyse tamamı çeşitli özelleştirmeyöntemleriyle özelleştirilmiştir.Emek piyasasında ise, bağımsızlığın ilk yıllarından itibaren meydana gelenözelleştirme ve üretimin düşüş göstermesinden dolayı istihdam daralması olmuş,işsizlik artmış ve buna bağlı olarak bölgeler arası ve ülke dışına göç meydanagelmiştir.

Kyrgyz Republic (Kyrgyzstan) which is located in the North-East of CentralAsia was a member country of Union of Soviet Socialist Republics (USSR) until1990. Kyrgyzstan proclaimed its sovereignty in 1990 and the independence on 31stAugust 1991. The economical structure of Kyrgyzstan, like all of the othergovernments which were governed by the central system of USSR until 1990,started changing from the socialist system to the liberal system. During the USSRperiod there was an economical solidarity between the republics. According to this,countries were either complementaries or the customers of each other. At that timeKyrgyzstan concentrated on agricultural production.Beginning from the first period of independency, to pass to free marketeconomy, Kyrgyzstan started applying economical reform programs, so local Money?Som? was put into circulation. But in the first years the reform programs were notapplied successfully and because of the beginning conditions and luck of the naturalresources, between 1990-1995 there was a negative growth. But between 1996-2000 there was a positive growth because of the improvement in the agriculturalsector and investments in the industry.In the foreign trade, the trading volume of Kyrgyzstan has increased withleading of Commonwealth of Independent States (CIS), European and MiddleEastern countries. In Kyrgyzstan the main politics means of structural reform wasprivatization. The aim of privatization was not only to create a rivalry atmosphereand develop the free market economy, but also to create a social?societalatmosphere that will be integrated to the world economy. Depending on the reformprograms except for some of the strategical institutions almost all of the publicinstitutions were privatized.In the labor marketing, because of the privatizations from the beginning ofthe independency and the decrease in productivity, unemployment increased andbecause of this, migrations between the regions and migrations to the othercountries started.Adviser: