Selmân-ı Sâvecî`nin Cemşîd u Hurşîd`i

Abstract

Selmân-ı Sâvecî, 709 (1307) yılında Sâve'de dünyaya gelmiştir. VIII./XIV. yüzyılda İlhanlıların son dönemi ve Celâyirlilerin ilk döneminde yaşamış olan Selmân-ı Sâvecî, daha çok kasideleri ile ünlenmiştir.Giriş ve üç bölümden oluşan çalışmamızın giriş bölümünde manzum hikâyecilik ve onun sonucunda ortaya çıkan hamse geleneği hakkında bilgi verilmiştir. Birinci bölümde şairin hayatına, edebi kişiliğine ve eserlerine, ikinci bölümde ise eserin yazılış sebebi ve sürecine, Klasik Türk şiirine etkisine ve eserin özetine yer verilmiştir. Ardından eserin ayrıntılı tahlili yapılmıştır. Bölümün sonunda da eser dil ve üslup açısından incelenmiştir.Üçüncü ve son bölümde 2985 beyitten oluşan ve Celâyirliler hükümdarı Sultan Üveys'e ithaf edilen Cemşîd u Hurşîd adlı mesnevinin tercümesine yer verilmiştir. Mensur olarak gerçekleştirilen tercümede her beyit bir paragraf şeklinde düzenlenmiş olup beyit numaraları her beş beyitte bir olmak üzere satır başında kaydedilmiştir. Asıl metinde yer almayan kelime ve sözler köşeli parantez içinde gösterilmiş, ayetler ve Arapça beyitler ise italik olarak yazılmıştır. Cemşîd u Hurşîd, Selmân-ı Sâvecî'ın Sultan Üveys'in isteği üzerine 763 (1361) yılında onun adına kaleme almış olduğu bir mesnevidir. 2985 beyitten oluşan eserin başında münâcat, tevhid, na't, mi'râciye, methiye manzumelerinden sonra kitabın nazm edilme sebebi yer almaktadır. Hikâyenin esas kısmı 206. beyitten başlar. Aruzun hezec-i müseddes-i mahzuf (mefâ'îlün / mefâ'îlün / fâ'ulün) vezni ile yazılan mesnevinin içinde ayrıca hikâye ile ilgili 46 gazel, 16 kıta, 14 rubai ve 4 dubeyti de bulunmaktadır.Cemşîd u Hurşîd mesnevisi, Klasik Doğu manzum romanlarının hemen hemen tüm ana özelliklerini taşımaktadır. Eserde, Klasik Fars şiirine ait motifler, temalar, coğrafya ve masal unsurları kullanılmıştır.

Salman Sawaji born in Sâve in 709 (1307). He lived in VIII./XIV. century which is the late period of Ilkhanids and the beginning of the jalayirids. He is better known for his odes.Our study contains introduction chapter and three other parts. In the introduction of our study information about poetic storytelling and the hamse tradition has been given. While first chapter includes information about Salman Sawaji's life, literary identity and his works, second chapter includes the reason, writing process, its effects on the Classical Turkish Poetry and the summary. Later than detailed analysis of work has been made. At the end of the chapter the work has been analyzed in terms of language and style. In the last chapter translation of the Jamshid u Khurshid, which is consist of 2985 couplet and dedicated to Sultan Uveys, has been given. The mesnevi has been translated as prose. Each couplet has been edited as paragraph and couplet numbers have been written. Words and expressions which do not appear in the original text are shown in brackets while verses and Arabic couplets are written italic.Jamshid u Khurshid was written in 763 (1361) at the request of Sultan Uveys. It consists of 2985 couplet. In the beginning of the text after invocation, oneness, naat and eulogy parts reason of the book is told. Main part of the story starts with the 206. couplet. Jamshid u Khurshid is written with prosody (mefâ'îlün / mefâ'îlün / fâ'ulün) and it contains 46 gazelle, 16 stike, 14 rubaie about the story. Jamshid u Khurshid has all the main characteristic of Classical Eastern Poetical Novel. In the masnavi, motives, themes, geography and story factors of Classical Persion Poetry is used.