Sadık Divanı (İnceleme-Metin)

Abstract

Bu tezde, III. Murat devri şairlerinden Edirneli Sâdık Ahmet Bin Yûsuf'un (ö.1588?) bilinen tek eseri olan Dîvân'ı, bilimsel yöntemlerle incelenmiştir. Sâdık Dîvânı (İnceleme-Metin) başlıklı söz konusu doktora tezinde Sâdık'la ilgili tespitler yapılmış, şairin sanat yönü değerlendirilmiş ve şiirlerin çevriyazısı aktarılmıştır. Tez üç bölümden oluşmaktadır.Birinci bölümde şairin mesleği ve hayatıyla ilgili bazı bilgiler dikkatlere sunulmuştur. Bunun yanında şairin edebî şahsiyeti ortaya konmuş, şiirlerinin genellikle tevhit ve naat merkezinde yazılmış olduğu tespit edilmiştir. Sâdık, ayrıca Osmanlı Türkçesinin yanında Çağatayca, Farsça ve Arapça şiirler yazan bir şair olması yönüyle de değerlendirilmiştir. Çalışmanın ikinci bölümünde Dîvân, şekil ve bazı muhteva özellikleri bakımından incelenerek Dîvân'daki muhteva hususiyetleri; din, tasavvuf, cemiyetle ilgili hususlar, tipler, tabiatla ilgili hususlar olmak üzere değerlendirilmiştir. Sâdık'ın bilhassa ayet ve hadislerden çokça iktibas yapmasının dikkati çeken bir özellik olduğu vurgulanmıştır.Çalışmanın son kısmı olan metin bölümünde öncelikle metnin özgünlüğüne sadık kalındığı vurgulanmış, şairin niyeti bağlamında şiirlere en az müdahale ile metin kurulumunun yapıldığı belirtilmiştir.Anahtar Sözcükler: Sâdık, tevhit, naat, Osmanlı Türkçesi, Çağatay Türkçesi, XVI. yüzyıl

Divan, the only known work of Sâdık Ahmed Bin Yûsuf who is from Edirne `a poet of III. Murat period` (d.1588 ?), is scientifically examined in the doctoral thesis which is entitled The Dîvân of Sâdık (Research-Text). In the thesis study, the facts about Sâdık are pointed, the poet's art aspect is evaluated, and his poems transcription is performed. The thesis consists of three parts:In the first part, some other information about the poet's occupation and life are examined.In addition to these, the poet's literary personality is presented, and it is detected that, his poems are generally written in tevhid (onness) and naat. Sâdık is also known as a poet who wrote poems in Chaghatais, Persian or Arabic. In the second part of the work, in terms of components of content, Dîvân is analyzed under the following titles; religion, mysticism, points related to commmunity, types, points about nature. Especially taking many quotations from verses and hadiths is an outstanding figure of his work. In the last part of the work, the importance of the pendence to the originality of the text, is emphasized. And in the context of the poet's intention, minimum interference is applied to the set up of the text.Keywords:Sâdık, tevhit, naat, Ottoman Turkish, Chaghatai Turkish, 16th century