Güney Marmara bölgesi ruminantlarında görülen kene türleri ve yayılışları

Abstract

ÖZET Bu çalışma Ocak 1991 -Aralık 1992 tarihleri arasında Güney Marmara Bölgesi ruminantlarında bulunan kene türlerini, mevsimsel aktivitelerini ve yaygınlıklarını belirlemek amacıyla Çanakkale, Balıkesir, Bursa ve Bilecik illerine bağlı 4 ünitede yer alan S köyde yürütülmüştür. Yirmidört ay boyunca her üniteye ayda bir düzenli olarak gidilmiş ve her türden 50' ser adet olmak üzere 14.400 kez koyun, keçi ve sığır muaye nesi yapılmıştır. Her hayvan türünden 10 adedinin keneleri toplanmış ve böylece 2 yılda her ay düzenli olarak 40' ar hayvan, taşıdıkları keneler yönünden ayrıntılı olarak incelenmiştir. Toplam 288 hayvan barınağında argasid keneler aranmıştır. Araştırma süresince koyunların 7. 42.35' i, keçilerin %59.33' ü ile sığırların %38.79'u olmak üzere genel olarak ruminantların %46.82'sinin enfeste olduğu saptanmıştır. Bu çalışmada 8442 adet kene toplanmış ve bu kenelerin %26.61' i Bilecik'ten %26.30'u Balıkesir'den %23.79,'u Bursa'dan ve %23.30'u Çanakkale'den elde edilmiştir. Çalışma süresince Ixodidae ailesine bağlı 6 soyda 16 kene türü belirlenmiş olup bunlar: Ixodes ricinus(%25.46), Boophilus annul at us (%5. 79.), Dermacentor marginat us (%9. 96), Hyalomma anatol icum anatolicum (7.4. 04), H.a.excavatum(%.5. 08), H. detritum(7.2. 02), H. marginatum (%0.75), H.aegyptium (%2.02), Haemaphysal is otophila (7.4.82),H.numidiana (%0.02), H.punctata (%2.50), H.sulcata (%0.76), H. inermis (%0.45), Rhipicephalus bursa (%23. 54), R.sanguineus (%1.87), R.turanicus (%8.86) ve gelişme dönemindeki keneler (%4.06) dir. Hayvan barınakları ve hayvanlar üzerinde argasid keneye rastlanmamıştır. Araştırma bölgesinde belirlenen 16 kene türünden I.ricinus'un olgunlarına yıl boyunca rastlanmış ancak bu tur yas aylarında sınırlı sayıda kalmıştır. B.annulatus ve Haemaphy- salis türlerinin olgunları genelde sonbahar ve kıs aylarında görülmüştür. Hyalomma ve Rhipicephalus türlerinin olgunları ilkbahar ve yas aylarında diğjer aylardan daha fasla bulunmuştur. D.marginatus ise genelde ilkbahar,sonbahar ve kıs ayları da görülmüştür. I.ricinus ve R.bursa bölgede en yaygın kene türleri olup B.annulatus ve Hyaloromalar özellikle sığırlarda önemli sayılarda bulunmuştur. Bu çalışmada daha önce yurdumuz kaplumbağalarında bildirilen H.aegyptium'a ilk kes sığırlarda rastlanmıştır. Anahtar Kelimeler: Kene,Yayıl ıs,Mevsimsel Aktivite,Güney Marmara Bölgesi. '

SUMMARY Distributions and species of ticks on ruminants in Southern Marmara Region. This survey was carried out in eight villages of the provices Çanakkale, Bal x kesir, Bursa and Bilecik in Southern Marmara Region between January, 1991 and December, 1992 to de termine tick species, their seasonal activities and inciden ces. During twenty four months each unit was visited monthly and a total of 14.400 examination on sheep, goats and cattle, as fifty samples from each animal species, were conducted on. Ticks were collected from ten animals of each animal kind, so fourty animals every month were regulary studied from the aspect of tick burden during this period. Totaly 2SS stables were inspected out for Argasid ticks. During this period 42.35% of sheep, 59.337. of goats and 38.79% of cattle and in general 46.82% of the ruminants were found to be infested. In this survey, 8442 ticks were obtai ned from Bilecik, Bal ıkesir, Bursa and Çanakkale provinces at the rates of 26.61, 26.30, 23.79 and 23.30 percents, respec tively. Sixteen tick species belonging to six genus of Ixodidae family were identified as: Ixodes ricinus(25.46%), Boop- hilus annul at us (5.79%), Der mac en t or mar g inat us (9. 96%), Hya-lomma anatolicum anatol icum(4. 047.), H.a.excavatura (5.08%), H.detritum(2.02%), H.marginatum (0.75%), H.aegypt ium (0.02%), Haemaphysal is otophila(4.827.), H.numidiana (0.02%), H. punctata (2.50%), H.sulcata(0.76%), H. inermis(0. 457.), Rhipicephalus bursa (23. 54%), R.sanguineus( 1.87%), R.turanicus(8. 86%), and devlopmental stages(4. 06%). No Argasid ticks were observed neither on animals nor in their stables. The adults of I.ricinus was observed during all year with a decresing number in summer. The adults of both B.annulatus and Haemaphysal is species were generally observed in autumn and winter seasons. The number of the adults Rhipi cephalus and Hyalomma species was detected higher in spring and summer than those of other months. The adults of D.marginatus was generally observed in autumn, winter and spring. I.ricinus and R. bursa were the wide spread species of the region, and B.annulatus and Hyalomma species were obser ved on cattle in large numbers. In this survey, H.aegypt i urn, which had been reported previously from turtles in Turkey, was detected on cattle for the first time. Key Words: Tick, Distr ibut ion, Seasonal Activity, Southern Marmara Reqion.