Bursa yöresi sığırlarında bit enfektasyonunun yaygınlığı ve etken türler

Abstract

ÖZET Enfeste sığırların Linn, 1758, %23.78'inde %3.26'sında Solenopotes %1.30'unda Haematopinus Nisan 1991 ile Mayıs 1992 tarihleri arasında. Bursa iline bağlı 15 ilçenin 34 köyüne gidilerek toplam 1872 sığır bl I; enfestasyonu yönünden muayene edilmiş, %16.40'ı bitlerle enfeste bulunmuştur. %62.54'ünde Bovicola bovis Linognathus vituli Linn, 1758, capillatus Enderlein, 1904, quadripertusus Fahrenholz, 1916, %5. 21 'inde B. bovis + L. vituli, %1. 95 'inde B. bovis + S. capillatus, %0.33'ünde L. vituli + S. capillatus, %0.33'ünde L. vituli + H. quadripertusus, %1.30'unda B. bovis + L. vituli + S. capillatus saptanmış, ayrıca sığırların %90.88'inin tek, %7.82'sinin iki, %1.30'unun üç bit türüyle enfeste oldukları tesbit edilmiştir. Enfeste sığırların çoğunluğunda hafif derecede enfestasyon gözlenmiş, özellikle L. vituli de bu oran %74.8'e yükselmiş olup, bütün türler için orta şiddetteki enfestasyon oranları ortalama %25 civarında bulunmuş, şiddetli enfestasyon oranları ise düşük düzeyde tesbit edilmiştir. Enfestasyonun yaygınlığı Holştayn ve melezlerinde %20. 49, Esmerlerde %10. 42, Yerlilerde %12.10 oranlarında görülmüştür. Bit enfestasyonlarının yaşlara göre dağılımı ise 15 gün - 6 ay arasmdakilerde %36. 42, 6 ay - 2 yaş arasındaki- lerde %22.75, 2-6 yaş arasındakilerde %8.85, 6 yaş ve yukarısındakilerde %3. 21 oranlarında bulunmuştur.B.bovis ve L.vituli'nin daha çok iki yaşına kadar olan sığırlarda, S.capillatus un ise 2-6 yaş arasındakilerde daha yaygın olduğu görülmüştür. Enfestasyon oranı dişi sığırlar arasında %13.71, erkek sığırlar arasında %25.29 olarak tesbit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Sığır, Bit, Bursa

SUMMARY The Prevalance of Lice Enfestations and Agent Species in The Cattle of Bursa Region Totally 1872 cattle in 34 villages of Bursa province were examined for lice infestations between April 1991 and May 1992. 16.40% of the cattle were found to be infested with four lice species. Bovicola bovis was dedected as single species in 62.54 persent of the cases, and fallowed by Linognathus vituli 23.78%, Solenopotes capillatus 3.26%, and Haematopinus quadripertusus 1.30%. Mix infestations were observed in small proportions as; B.bovis + L. vituli 5.21%, B.bovis + S. capillatus 1.95%, L. vituli + S. capillatus 0.33%, L. vituli + H. quadripertusus 0.33%, L. vituli + H. quadripertusus 0.33% and B.bovis + L. vituli + S. capillatus 0.33%. Infestations with one, two or three species were encountered in 90.88, 7.82 and 1.30 percents of the cases, respectively. Most of the infestations, especially caused by L. vituli (74.8%) were not severe. A quarter of the infestations was in middle degree for all species. And, only few cases were evaluated as severe. Incidences of infestation were 20. 49% in Holstein and cross breeds, 10.42% in Brown originated cattle and 12.10% in Turkish local Native cattle. According to the age groups, infestation rates were 36.42% in 15 days - 6 months old cattle, 22.75% in 6 months - 2 years old group, 8.85% in 2-6 years old cattle and 3.21% inB. bovis and L.vituli were generally observed in cattle up to 2 years old, but, S.capillatus were dedected dominantly in 2-6 years old group. Enfestation was observed at the rate of 13.71% in females and 25.29% in males. Key Words: Cattle, Lice, Bursa