Elazığ ve çevresi illerde küçük ruminantlarda görülen enterotoksemilerin etiyopatolojisi

Abstract

ÖZET Bu çalışmada Elazığ ve çevresi illerde küçük ruminantlarda ölümlerle karakteri ze olup, büyük ekonomik kayıplara yol açan enterotoksemi lerin etiyopatoİDjisi incelenmiştir. İzole ve identifiye edilen bakteriyel etkenlerin şekillendirdikleri makroskopik ve mikroskopik lezyonlar kaydedilerek histopatolo ji k teşhis kriterleri belir lenmeye çalışılmıştır. Araştırmada, sahadan temin edilen 66 enterotoksemi şüp heli vaka; klinik seyir, bakteriyolojik, makroskopik ve mik roskopik olarak incelenmiştir. Bakteriyel etken izolasyonu yapılabilen vakalarda, primer enterotoksemi etkeni olan Clostridium perfringens (Cl ? perfringens) 7.49'luk oranla ilk sırada yer almıştır. Enterotoksemi şüpheli vakalardan izole ve identifiye edilen Escherichia col i <E.col i) ; 7.39. 2, Campylobacter spp. ; 7.7.9 ve Staphy 1 ococcus spp. ; 7.3.9 oranlarında saptanmıştır. Cl. perfringens bakterilerinin tip ayrımı yapıldığında ise; ençok görülenler 7.36' lık paylarla Tip C ve D, en az görülenler ise; %4'lük paylarla Tip A ve B olarak saptanmıştır. Kalan 7.20' lık oranda ise; tip tayini yapılamayan toksijenik Cl. per-fringens bakterileri yer almıştır. Makroskopik muayenelerde, Cl. perf ringens Tip B ve C enfeksiyonlarında, özellikle koyunlarda ince bağırsaklarda he- 1 -moraji ve nekrozlar, Tip D enfeksiyonunda? merkezi sinir sis temi ve böbrekte lezyonlar, hemen bütün türler ile enfeksi yonda, karaciğerde nekrotik lezyonlar ve hidroperi kardium sap tanmıştır. Yüzde yetmiş sistemik, %30 enterik formda bulunan koli enfeksiyonlarında, kuzularda abomazumda süt kesiği, mezenteriyal lenf düğümleri lezyonları ve bağırsak lezyonları kaydedilmiştir. Campylobacteriosis-` de abomazumda süt kesiği ve böbrek lezyonları, Staphylococ enfeksiyonlarında ise karaciğer kapsülasmda apse odakları saptanmıştır. Mikroskopik muayenelerde; Cl. perf r i ngens Tip A enfeksiyo nunda, karaciğerde toksemik lezyonlar, Tip B enfeksiyonunda karaciğerde aynı bulguyla birlikte akciğer ödemi ve ince bağırsaklarda hemorajik ve nekrotik enterit, Tip C enfeksiyo nunda, özellikle yeyunum ve ileumda Tip B'deki enterit tablo su, Tip D enfeksiyonlarında ise karaciğerde nekrotik ve tok semik lezyonlar ile, böbreklerde nefroz, ensef alomal asi ve akciğerlerde ödem belirlenmiştir. Tip tayini yapılamayan grupta ise, karaciğer, böbrek ve akciğer lezyonları ile Tip D'ye benzerlik, bağırsak lezyonları ile de Tip C'ye yakınlık saptanmıştır. Sistemik koli enfeksiyonlarında; hepatitis parankimatoza, glomerulonef ri tis, akut intersi tisyel pnömoni, enterik formda ise; akut kataral enteritis gözlenmiştir. Campylobacteriosis' de; özellikle kalın bağırsaklarda şiddetli nekrotik enteritis ve böbrek tubul uslarında dejenerasyon tespit edilmiştir. Staphylococ enfeksiyonlarında en önemli: bulgu karaciğerdeki fokal yangı sel reaksiyonlar olmuştur. Bu sonuçlar; enterotoksemi şüpheli vakalardan izole edi lebilen Cl.perfringens dışındaki bakteri yel etkenler ile olu-1 san enfeksiyonların klinik seyir acısından benzerlikler gös termesine karsın patolojik incelemelerde -farklılıklar görüle bildiğini göstermiştir. Anahtar Kelimeler Rûmi nant 1 ar-enterotoksemi -et i yopatol o j i - enterotoksi jeni k bakteri-histopatoloji

SUMMARY Etiopathology of Enterotoxaemia in Small Ruminants in Elazığ and Surrounding Cities In this study, etiopathology of fatal enterotoxaemias was studied. Enterotoxaemias induce high mortality in sheep and causes extensive economical losses in Elazığ and surrounding cities. Bacterial agents were isolated and identified from 66 fatal enterotoxaemia cases. In order to define a diagnostic criterions clinical symptoms, macroscobic and microscobic lesions in these cases were recorded. In 497. of the cases where bacterial isolations were possible, Clostridium perfringens was the etiological agent of- i enterotoxaemia. Other most frequently isol.ated bacterial' species were E. col i, Campylobacter spp. and Staphyl ococcus spp. with the rates of 39.27., 7.97. and 3.97. respectively. The distribution of CI. perfringens spp. according to subtypes were as follow; 727. of all Clostridium species belonged to Type C and D (367. each), B7. of CI. spp. were Type A and B clostridiums (47. each). In 207. of clostridiums species subtype identifi cation were not possible. Macroscobic examinations revealed that in Type B and C infections, the primary lesions in the small intestines were necrosis and haemorrhagie» In Type D infections the lesions were located in central nervous sytem and in kidneys. All - 4 --Clostridium species induced. necrotic lesions in the liver and hydroperi cardi urn. Clinical courses of E. col i infections followed a systemic <707.) and an enteric form (30%). Macroscotaic observations in E. col i systemic infections showed collection of curdled milk in ataomasum and lesions in mesenteric lymph nodes. In the enteric form, lesions were concentrated in the intestine. Also collection of curdled milk in the abomasum was noted. Other bacterial infections such as campylobacteriosis and staphylococcal infections, induced kidney lesions and focal abcesses in the hepatic capsula respectively. In microscobic examinations of CI. perf ringens Type A infected animals, toxaemic lesions in the liver were observed. In Type B infected animals toxaemic lesions in the liver and haemorrhagie and necrosis in the intestines were prevalent. In Type C infections especially in jejunum and ileum, lesions similar to there observed in Type B infections were noticed. Type D infections were characterized with lesions in multiple organs such as necrotic and toxaemic lesions in the liver, encephalomal aci a and oedema in the lung. In the animals where etiological agent subtype ^identification was not possible, lesions in the liver, the kidney and the lungs were reminiscent of Type D infections. However lesions in the intestine were similar to those of a Type C infection. Systemic E. col i infections induced hepatic parenchymato- sis, glomerulonephritis and acute inters! ti ti al pneumonia. In enteric E. col i infections the most important finding was acute catarrhal enteritis.1 Micrascabic e>: ami natron of animals infected with Campy- 1 obacter spp. indicated extensive and degeneratif changes in tubular structures of kidney. Focal inflammatory lesions were prevalent in staphylococcal infections. i These results indicate that in enteratoxaemia suspected; cases, clinical cause of the diseases -follow a si mi liar patterns. However, pathological changes in the animals infec ted with agents other than CI. perf ringens spp. differ significantly. Key words? Ruminants, enterotoxaemi a, etiopathology, enterotoxigenic bacteria, hi stopathol ogy. - 6