Bursa ve çevresinde kullanılan uyuşturucu maddelerden eroin, esrar ve ekstazi tabletlerinin etkin madde miktarlarının belirlenmesi ve biyolojik materyalde araştırılması

Abstract

ÖZET Bu çalışmada, Bursa ve çevresinde güvenlik güçleri tarafından, değişik zamanlarda ele geçirilen eroin (heroin), esrar ve ekstazi [3,4-Metilendioksimetamfetamin (MDMA)] numunelerinde bulunan etken madde miktarları ve saflık oranlarının belirlenmesi; böylece bu uyuşturucu maddeleri kullananların hangi saflık oranlarında kullandıklarının ortaya konulması; uyuşturucu maddelerden eroin ve ekstazi tabletlerinin üretimi sırasında hangi katkı maddelerinin katıldığının tespit edilmesi ve bu uyuşturucu maddelerin içerisindeki etkin madde miktarının ve katkı maddelerinin kullanıcılar açısından oluşturabileceği riskler ile bu maddelerin Bursa' da adliyeye intikal etmiş ölümlerdeki rolünün irdelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada, Bursa ve çevresinde, 1997 yılı ile 2004 nisan ayı arasında, güvenlik güçleri tarafından ele geçirilen uyuşturucu maddelerden, analizlerde 21 adet esrar, 55 adet eroin ile 65 adet ekstazi tableti örneği; Bursa Adli Tıp Kurumundaki 202 idrar ve 39 kan numunesi kullanılmıştır. Esrar, eroin ve ekstazi örneklerinin nicel analizleri Gaz Kromatografisi /Kütle Spektroskopisi (GC/MS) ile gerçekleştirilmiştir. Ekstazi tabletleri içerisinde bulunan katkı maddelerinin araştırılması amacıyla infrared spektrofotometresi (FTTR) kullanılmıştır. Bursa Adli Tıp Kurumu'nda, idrar ve kan numunelerinin analizinde spektrofotometrik yöntemler kullanılmıştır. Esrar numunelerinde, yüzde (%) olarak tespit edilen tetrahidrokannabinol (THC) oranlan minimum 0.480, maksimum 6.016 ve ortalama 2.670± 0.406'dır. Eroin numunelerinde, % olarak tespit edilen etkin madde miktarları minimum 0.20, maksimum 65.70 ve ortalama 41.51±2.70'dir. Bu numunelerin 40'mda eroin ile birlikte eroinin etkisini değiştiren ve dilüe edici olarak kullanılan katkı maddelerinden 6- monoasetilmorfîn, asetilkodein, asetiltebain, ayrıca griseofulvin, kafein, parasetamol türevi saptanmıştır. MDMA miktarları, % olarak minimum 15.50, maksimum 67.60 ve ortalama 35.10±1.40'dır. MDMA bulunamayan 16 numunede deksamfetamin, N-formilamfetamin, amfetamin, metamfetamin, kafein, teofilin, kinin, yohimbin, methakualon, barbital, fenobarbital, bromazepam, pirasetam, sinnarizin, artane ve vanilin tespit edilmiştir. Dilüe edici olarak laktoz, dekstroz, sorbitol, sukroz, kalsiyum fosfat, sodyum tiyosülfat ve talk ntespit edilmiştir. 202 idrar numunesinin altısında (%2.97) amfetamin türevi, bir tanesinde (%0.49) THC; 39 kan numunesinin ikisinde (%5.12) THC bulunmuştur. Sonuç olarak, Bursa ve çevresinde ele geçirilen esrar numunelerinin etkin madde miktarları arasında farklılıklar bulunmakla birlikte, ciddi bir sağlık riski oluşturması beklenmezken, eroin ve ekstazi numunelerinin içerdiği etkin madde miktarları ve içerdikleri katkı maddeleri nedeniyle kullanıcıların sağlığı açısından ciddi riskler oluşturabileceği kanısına varılmıştır. Bu uyuşturucu maddelerin etkin madde miktarlarıyla ilgili olarak Bursa ve Türkiye'de yeterince bilgi, veri ve çalışma bulunmamaktadır. Bu nedenlerle, bu konunun, her yönüyle daha kapsamlı ve periyodik olarak araştırılmasının gerekli olduğu kanısındayız. Anahtar sözcükler: Esrar, Eroin, Ekstazi (MDMA), Bursa m

SUMMARY Determination of the Active Substance Amounts in Hashish, Heroin, and Ecstasy Tablets Used for Drug Abuse in Bursa Region and Their Analysis in Biological Materials The aims of this study were to determine the active substance amounts in hashish, heroin, and ecstasy [3, 4-methylenedioxymethamphetamine (MDMA)] tablets caught by the police and military forces, to determine the purity of these drugs and to discuss the probable risks of determined active substance levels and additives for humans using these drugs. The material used in the study were 21 hashish, 55 heroin and 65 ecstasy, and 202 human urine and 39 human blood samples. The hashish, heroin and ecstasy samples were supplied by the police and military forces from the material caught between 1997 and April, 2004, and urine and blood samples were supplied by The Council of Bursa Forensic Medicine from the samples collected in Bursa Region in 2004. The hashish, heroin and ecstasy samples were analysed by Gas Chromatography/Mass Spectrometry (GC/MS), and the additives in ecstasy tablets were analyzed by Infrared Spectrometry (FTIR), and urine and blood samples by spectrophotometric methods. The minimal, maximal and median concentrations of tetrahidrocannabinol (THC) as percent (%) were found 0.480, 6.016 and 2.670± 0.406 in the hashish samples, respectively; 0.20, 65.70 and 41.51±2.70 in the heroin samples, respectively and 15.50, 67.60 ve 35. 10+1.40 in the ecstasy (MDMA) tablets, respectively. In addition, different types of adulterants and diluents, including 6- monoacetylmorphine, acetylcodeine, acetyltebaine, and griseofulvin, caffeine, paracetamol derivates were found in the heroin samples; dexamphetamine, N-formilamphetamine, amphetamine, metamphetamine, caffeine, theophylline, quinine, yohimbine, methaqualone, barbital, phenobarbital, bromazepam, piracetam, cinnarizine, artane and vanillin, lactose, dextrose, sorbitol, sucrose, calcium phosphate, sodium thiosulfate and face powder were found in the ecstasy rvsamples. Amphetamine derivates were found in six of 202 (2.97%) urine samples, and THC was found in 1 of 202 (0.49%) urine and 2 of the 39 (5. 12%) blood samples. It was concluded from the results that the THC levels are not a serious risk for user health, whereas the active substance levels and additives in heroin and ecstasy could be a serious risk factor for the addicts. There is not enough knowledge about the levels of active substances in these drugs in Bursa province and Turkey, and the topic needs to be more comprehensively and periodically investigated. Key words: Hashish, Heroin, Ecstasy (MDMA), Bursa.