Türk dillerinin tipolojik karşılaştırılması: WALS veri tabanına göre Türk dillerindeki benzerlikler ve farklılıklar

Abstract

Bu çalışmada Türk dilleri, WALS (The World Atlas of Language Structures) veri tabanında kodlanan yapısal dil özellikleri çerçevesinde benzerlik oranları ve benzemezlik puanları açısından karşılaştırılmıştır. Bu çalışma, Türk dillerinin benzerlik oranlarına göre sergiledikleri yakınlık-uzaklığın coğrafi yakınlık-uzaklıklarıyla ilişkisi olup olmadığını sorgulamayı amaçlamıştır. 2676 dünya dilini toplam 144 yapısal dil özelliğine göre incelemeyi amaçlayan WALS veri tabanında 41 dil olarak belirlenen Türk dillerinden, en az 20 yapısal dil özelliği saptanan 14 Türk dili, bu çalışmada karşılaştırmaya tabi tutulmuştur. Seçilen Türk dillerinin benzerlik oranları, ortak kodlanan özelliklerine göre saptanmış ve Türk dillerinin karşılıklı benzerlik oranlarına göre sıralanış tabloları elde edilmiştir. Türk dillerinin karşılıklı benzemezlik puanları ise, özelliklerin sergiledikleri karşıtsal, dağılımsal ya da hiyerarşik değerlere göre saptanmış ve ortalama benzemezlik puanları belirlenmiştir. Türk dillerinin, WALS'te belirlenen özelliklerine göre sergiledikleri benzerlik oranları sıralanışları; Türk dillerinin karşılıklı anlaşılabilirlik ölçütüne göre yapılan sıralanışları ve coğrafi uzaklıklarına göre yapılan sıralanışlarıyla karşılaştırılmış ve bu sıralanışlar arasında bir örtüşmenin bulunup bulunmadığı sorgulanmıştır. Türk dillerinin benzerlik oranına göre sıralanışları ile coğrafi uzaklığa göre sıralanışları arasında tam ve net bir örtüşmenin bulunmadığı ve bulunan az sayıda örtüşmenin rastgele olduğu sonucuna varılmıştır. Karşılıklı anlaşılabilirlik ölçütüne göre Türk dillerinin sergiledikleri yakınlık-uzaklık ile Türk dillerinin coğrafi yakınlık-uzaklığı arasında ise kısmi bir örtüşme görülse de, bazı dillerin her iki sıralanıştaki konumunun çok farklı olması tam bir örtüşmenin söz konusu olamayacağını göstermiştir.

In this study, Turkic Languages are compared in terms of their similarity rates and dissimilarity scores in the framework of structural language features encoded in WALS (The World Atlas of Language Structures) database. The objective of this study is to examine the relation between the similarity rate and the geographical distance of Turkic Languages based on their similarity rates. 14 out of 41 Turkic languages, in which at least 20 structural features have been specified in the WALS database which aims to study 2676 world languages in terms of 144 structural language features, are compared in this study. The similarity rates of the selected Turkic languages have been identified based on their codified common features and the tables in which mutual similarity rates of the Turkic languages are ordered have been obtained. The mutual dissimilarity rates of Turkic languages, on the other hand, have been identified based on the distributional or hierarchical values where they display their features and therefore, the average dissimilarity rates have been determined. The order of the similarity rates of the Turkic languages based on the features specified in the WALS database have been compared with the order of the Turkic languages based on geographical distances to see if any overlaps between these orders exist. It is concluded that there is no significant overlap between the order of similarity rate and the order of geographical distance in the Turkic Languages and any minor overlap found is random.