İlköğretim okullarında meydana gelen değişimlere karşı direnişler ve nedenleri (İzmir ili örneği)

Abstract

Bu araştırma, İzmir ili Milli Eğitim Müdürlüğü'ne bağlı devlet ilköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin okullarda değişime karşı direniş kaynaklarını; değişim süreci konusunda bilgi eksikliği, yeni görev rol ve sorumluluklar alma isteksizliği, okul yöneticilerinin değişimi yönetememesi, değişimden zarar görme korkusu ve okulun örgüt özellikleri boyutlarında ne düzeyde direniş gösterdiklerini öğretmenlerin görüşlerine göre saptamayı amaçlamaktadır. Ayrıca katılımcıların her bir boyuttaki görüşlerinin cinsiyet ve kıdem değişkenlerine göre farklılaşıp farklılaşmadığı saptanmak istenmiştir.Araştırmanın evreni İzmir ili sınırları içinde bulunan tüm devlet ilköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerden oluşmaktadır. Araştırmanın evreninde 796 devlet ilköğretim okulu bulunmaktadır. Bu resmi ilköğretim okullarında, 18770 öğretmen görev yapmaktadır. Evreni temsilen örnekleme girecek öğretmen sayısı 750'dir. Örneklemi oluşturan katılımcılara, araştırmacı tarafından geliştirilen ?Kişisel Bilgi Formu? ve ?İlköğretim Okullarında Değişime Karşı Direnişleri Değerlendirme Ölçeği? uygulanmıştır. Elde edilen veriler SPSS paket programında çözümlenmiştir. Katılımcıların görüşlerine göre öğretmenlerin değişime karşı direniş kaynakları boyutlarında direniş nedenlerinin kıdem değişkenine göre farklılaşıp farklılaşmadığını belirlenmesinde tek yönlü varyans analizi (ANOVA), cinsiyete göre farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek içinde t-testi uygulanmıştır.Araştırma bulguları, ilköğretim okullarında değişimlere karşı direniş kaynakları boyutunda, öğretmenlerin değişim süreci konusunda bilgi eksikliğinden ve yeni görev rol ve sorumluluklar alma isteksizliğinden kaynaklanan direnişlerinin ?orta? düzeyde olduğunu göstermektedir. Bunun yanı sıra, okulun örgüt özelliklerinden kaynaklanan direnişlerin ?çok?; değişimden zarar görme korkusu ve okul yöneticilerinin değişimi yönetememesinden kaynaklanan direnişlerin ?az? düzeyde olduğu görülmektedir. Ayrıca, öğretmenlerin değişim süreci konusunda bilgisizlikten kaynaklanan direniş nedenleri boyutuna ilişkin görüşleri, cinsiyete göre anlamlı bir farklılık göstermemektedir. Fakat bu boyutta kıdem değişkenine göre anlamlı bir farklılığın olduğu görülmektedir.Öğretmenlerin yeni görev rol ve sorumluluklar alma isteksizliğinden kaynaklanan direniş nedenleri boyutuna ilişkin görüşleri, cinsiyete göre anlamlı bir farklılık göstermemektedir. Fakat bu boyutta kıdem değişkenine göre anlamlı bir farklılığın olduğu görülmektedir.Öğretmenlerin, okul yöneticilerinin değişimi yönetememesinden kaynaklanan direniş nedenleri boyutuna ilişkin görüşleri cinsiyete göre anlamlı bir farklılık göstermemektedir. Fakat bu boyutta kıdem değişkenine bağlı olarak anlamlı bir farklılığın olduğu görülmektedir.Öğretmenlerin değişimden zarar görme korkusundan kaynaklanan direniş nedenleri boyutuna ilişkin görüşleri, cinsiyete göre anlamlı bir farklılık göstermektedir. Fakat bu boyutta kıdem değişkenine göre anlamlı bir farklılığın olmadığı görülmektedir.Öğretmenlerin okulun örgütsel özelliklerinden kaynaklanan direniş nedenleri boyutuna ilişkin görüşleri, cinsiyete göre anlamlı bir farklılık göstermemektedir. Fakat bu boyutta kıdem değişkenine göre anlamlı bir farklılığın olduğu görülmektedir.Anahtar kelimeler:Değişim, Örgütsel Değişim, Değişime Direniş,

This study aims to determine the sources of the resistance to changes by the teachers who work at state schools which are affiliated to the Province of İzmir Ministry of Education; the lack unwillingness to get new duties, roles and responsibilities; the school administrators inability to manage the change; the fear of suffering from the change and what the level of resistance is, related to the schools organizational characteristics.Moreover, it is wished to set if the point of views differ according to the changes of gender and seniority of participants.This research is formed by the teachers who work at the state elementary schools which are located in İzmir. There are 387 state schools in this research. 11 405 teachers work at these schools. 750 of these teachers will be referred as samples to represent all of the teachers.?Personal Information Form ? and ?Questioneer for the Assessment of the Resistance to Change in Elementary Schools? are given to the participant teachers by the reseacher. The data obtained were analyzed by SPSS program. According to the views of participants, in order to determine whether the causes of resistance differ related to the teachers seniority or not, one-way analysis of varionce (ANOVA) was used and in order to find out whether it changes depending on their genders, t-test was applied.In the level of resources ,the resistance to changes in elementary schools , research findings show that the resistance level is ?moderate? and this is caused by the teachers lack of knowledge about the process of change and unwillingness to get new duties, roles and responsibilities.In addition, the research indicates that the resistance is ?high? when it is related to the organizational characteristics of the school and the resistance level is ?low? when it is related to the fear of suffering from the change and the schools administrators inability to manage the change.Furthermore, the views of the teachers about the lack of knowledge in the process of change doesn?t show any significant difference related to the gender but shows that there is a considerable change related to the seniority.The views of the teachers about the resistance which is caused by the unwillingness to get new duties, roles and responsibilities does not show any differences related to gender. However, it can be seen that there is a significant difference related to seniority.The views of the teachers about the resistance which is caused by the schools administrators inability to manage the change does not vary significantly but there is a significant difference related to seniority.The views of the teachers about the resistance which is caused by the fear of suffering from the change shows a great deal of difference.On the other hand, there is not any difference related to seniority.The views of the teachers about the resistance which is caused by the schools show only difference related to gender but it can be seen that there is a serious difference related to seniority.Key words: Change, Organizational change, Resistance to change