Anadolu`da Roma Dönemine kadar görülen törensel seramik kaplar, şekillendirme ve dekor teknikleri

Abstract

Anadolu'da yapılan arkeolojik kazılarda çoğunlukla pişmiş topraktan yapılmış tören kapları çıkarılmıştır. Libasyon olarak bilinen törenlerin vazgeçilmez unsurları olan bu kaplara, çeşitli uygarlıklarda farklı isimler verilmiş olsa da literatürde Riton ismi ile yerlerini almışlardır.Neolitik dönemden itibaren görülmeye başlayan, daha çok dinsel amaçlı olduğu bilinen ritonlar; heykellerine tapılan, gözle görülür ve elle tutulur bir varlık niteliğinde olan tanrıların sembolleri olarak çoğunlukla, çeşitli hayvan biçimlerinde yapılmışlardır. İnsan, çarık, çizme, tekne, boynuz, kol vb. değişik formları da olan bu kapların, bayram, düğün, cenaze, büyü, törenlerde sıkça kullanıldığı ve tapınakların demirbaşları arasında oldukları yapılan incelemelerden anlaşılmaktadır. İnançlardan doğarak şekillenen ve sahip oldukları teknik, form, malzeme, işlevsellik, bezeme ve renk ile Anadolu'da var olmuş uygarlıkların seramik tarihine ışık tutan ritonların yapımı, Asur Ticaret Kolonileri ve Hitit Çağında en yoğun dönemini yaşamıştır. Hitit Çağından sonra ise Roma Dönemine kadar azalarak devam etmiştir. Anahtar kelimeler: Riton, Törensel Kaplar, Sunu Kapları, İçki Kapları, Libasyon, Bibru, Anadolu Seramik Sanativ

There were mostly ceremonial dishes made of baked clay in the archaeological excavations in Anatolia. The dishes which are known indispensable of the ceremony called libation, were named in several ways in the various civilizations. Though, they have been called as `Rhyton` in the literature .The rhytons, have been appearing since the Neolithic period, are also known to be made mostly for the religious purposes. As it's seen, they were made of varios animal forms that symbolise the gods which are visible and tangible asset for them.As It's been emerged; the rhytons shaped by beliefs with the existance of their technical, form, material, functionality, decoration and color, shed light on the history of the ceramic existed in Anatolian civilazitions. The most intensive period of the rhyton ceramic construction was in the Age of the Hittites with the Assyrian Trade Colonies. The construction period continued to exist by decreasing after the Hittite ages to the Roman period.Keywords: Rhyton, Ceremonial Vessels, Presentation Cups, Drinking Cups, Libation, Bibru, Anatolian Ceramic Art