Eğitim hizmetlerinin yerelleşmesinin ekonomik, sosyal ve siyasal boyutları: Türkiye`de uygulanabilirliği

Abstract

YÜKSEK LİSANS TEZ ÖZETİGünümüzde kamusal hizmet alanında tüm dünyada teori ve uygulamada çok önemli ve köklü değişimler yaşanmaktadır. Değişimler üç temel eksende kendini göstermektedir. Bunlar; devlete bakış açısındaki değişme, yönetimde ve hizmet anlayışında yerelleşme ve sivilleşme, özel kesimdeki yönetim mantığı ve tekniklerinin kamu yönetimine ve hizmetlerine uygulanmasıdır. Bahsedilen bu değişimler 1970?li yıllarda refah devleti anlayışına getirdiği eleştiriler sonucu 1980?li yıllarda ortaya çıkan Neo-liberal politikaların, siyasal, toplumsal, kültürel, idari ve ekonomik alanda gerçekleşmesini istediği dönüşümün kilometre taşlarıdır. Neo-liberal yaklaşımların hâkim olduğu 1980?li yıllar hemen her konuda olduğu gibi kamu yönetimi, kamu malı ve hizmeti konusunda pek çok anlayışın değiştiği bir dönem olarak kabul edilmektedir. Bu doğrultuda değişime uğrayan en önemli kamusal mal ve hizmetler arasında eğitim hizmetleri de yer almaktadır. Yarı kamusal mal ve hizmetler arasında sayılan eğitim hizmetinde yaşanan yerelleşme, sivilleşme ve özelleşme çalışmaları bu hizmet alanı ile ilgili aşırı merkeziyetçilik, verimsizlik, etkinsizlik ve kalitesizlik gibi sorunların çözümünde önemli gelişmeler olarak görülmektedir. Bu alanda uluslararası literatürde yoğun çalışmalar yapılmış ve genellikle eğitim hizmetlerinin yerelleşmesinin hizmetin kalitesi, öğrenci başarısına etkisi, yasal zeminin varlığı, eğitim hakkı ve eşitliği gibi konular üzerindeki etkisine temas edilmiştir.Türkiye?de eğitim hizmetlerinin yerelleşmesinin uygulanabilirliğini araştırma amacıyla hazırlanmış bu çalışmada ise mevcut teoriler ile dönüşümün uluslararası örneklerinden alınan sonuçlar birleştirilmiştir. Böylece eğitim hizmetlerinin yerelleşmesi ile ortaya çıkması muhtemel olumlu ve olumsuz ekonomik, sosyal ve siyasal sonuçlar ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bu kapsamda yasal zemin, siyasi ortam, yerel yönetim birimlerinin teknik, idari ve mali kapasitesi, rant durumu, eşitlik endişesi gibi faktörler çerçevesinde Türkiye?de eğitim hizmetlerinin yerelleşmesi için gerekli altyapının varlığı da incelenmiştir. Böylece hem ekonomik, sosyal ve siyasal boyutlarıyla hem de kendi iç dinamiklerimiz çerçevesinde incelenen eğitim hizmetlerinde yerelleşme akımının rasyonalitesi üzerine değerlendirmeler yapılmaya çalışılmıştır.Söz konusu çalışmanın sonucunda Dünya?da eğitim alanında bir yerelleşme akımının olduğu fakat Türkiye özelinde eğitim hizmetlerinin yerelleşmesinin (özellikle devolüsyon seviyesinde) mevcut koşullar altında sakıncalı olacağı sonucuna ulaşılmıştır. Bu nedenle eğitim hizmetlerinde merkezi idarenin varlığının önemine vurgu yapılmıştır. Ayrıca pilot şehir veya bölge uygulamalarıyla bu dönüşümün olası sonuçlarının iyi analiz edilmesi önerisinde bulunulmuştur.Anahtar kelimeler: Eğitim, Eğitim Hizmetleri, Yerelleşme, Özelleşme, Eğitimin Yerelleşmesi

ABSTRACTToday, important and drastic changes occur all over the world in the theory and application of public service. These changes occur on three main axes. These are; changes in the views regarding government, decentralization and civilization in management and service understanding, management logic in the private sector and the application of its techniques to public administration and services. These aforementioned changes are milestones of the transformation in the political, social, cultural, administrative and economic fields desired by neo-liberal policies that came about during 1980s as a result of the criticisms to the welfare state understanding brought about by these policies in the 1970s. The 1980s when neo-liberal approaches were dominant is accepted as a period during which many understandings changed regarding public administration, public property and services. Education services are the most important service types that have changed among the public property and services. The decentralization, civilization and privatization efforts that took place in education services considered among the semi-public property and services are seen as important developments in the solution of problems such as excessive centralization, inefficiency, ineffectiveness and lack of quality. Intensive studies have been carried out in this field internationally and the effect of the decentralization of education services on service quality, success of the student, existence of legal grounds, educational rights and equalities have been considered. Current theories and results obtained from the international examples of this transformation have been combined in this study which was conducted to examine the applicability of the decentralization of education services in Turkey. Thus, the possible positive and negative economic, social and political results of the decentralization of education services were tried to be put forth. The existence of the infrastructure required for the decentralization of education services in Turkey has also been examined within the framework of factors such as the legal grounds, political environment, technical, administrative and financial capacities of local administration units, unearned income possibilities and equality anxiety. Hence, evaluations were tried to be made regarding the rationality of the decentralization movement in education services in the light of the economic, social and political dimensions as well as our own local dynamics. As a result of study that in the field of education in the world is decentralization movement however decentralization of education services (especially at the level of devolution) in Turkey is concluded that inconvenient under current conditions. For this reason, emphasis is given to the importance of the presence of the central government in educational services. In addition to, applications of the pilot city or region proposed to better analyze the possible consequences of this transformation.Keywords: Education, Education Services, Decentralization, Privatization, Decentralization of Education