Kamu ekonomisi açısından sağlık sektöründe kamu özel sektör ortaklıklarına bakış: Uşak ili araştırması

Abstract

Kamusal nitelikli mal ve hizmetler, özelliğine bağlı olarak, kamu ekonomisi ve/veya özel sektör tarafından topluma sunulmaktadır. Özel sektör, kamusal nitelikli mal ve hizmetlerin üretilip topluma sunulmasında tek başına tedarikçi olarak görev alırken, bazı mal ve hizmetlerin topluma sunumunda ise kamu ekonomisi birimleri ile işbirliği içinde görev alabilmektedir. Kamusal nitelikli hizmetlerin, kamu ve özel sektör işbirliği biçiminde, sunumu konusunda standart uygulama örnekleri geliştirilememiş olduğu görülmektedir. Kamu yararı, kamu hizmeti ve kamu hizmetinin hangi yöntemlerle, özel sektörle işbirliği çerçevesinde gerçekleştirilmesi gerektiği gibi konuların net bir şekilde anayasal ve yasal olarak belirlenmemiş olması bu sonucun doğmasında etkili olmaktadır. Kamu özel sektör işbirliğinin sağlanması ile ilgili olarak; proje seçiminden, uygulamasından ve verilen garantilerden kaynaklanan sorunların varlığı gibi çeşitli hukuki, iktisadi ve idari sebeplerle Türkiye'de de kamu özel sektör işbirliği istikrarlı bir şekilde kurulamamıştır. Zamanla kamu hizmetlerinin nitelik ve nicelik olarak artması kamu finansman gereksinimini artırmış ve mevcut kaynakların etkin kullanımının sağlanamaması nedeniyle kamusal nitelikli mal ve hizmetlerin sunumunda alternatif modellerin geliştirilerek uygulanmasının zorunluluğu artmıştır. Bu gerekliliğe bağlı olarak toplumun refah düzeyinin yükseltilmesi ve mevcut kaynakların etkin biçimde kullanılmasını sağlamak amacıyla Türkiye'de kamu özel sektör ortaklık modellerinin geliştirilip uygulanması tercih edilmiştir. Bu çerçevede, 2000'li yıllardan günümüze, ulaştırma ve sağlık sektörü başta olmak üzere değişik kamu özel sektör işbirliği modelleri geliştirilerek uygulanmaya başlanmıştır. Çalışmada, kamu özel sektör işbirliği modellerinin çalışma esasları ortaya koyularak, sağlık sektörü özelinde kamu özel sektörü işbirliğinin toplum tarafından nasıl algılandığının araştırılması amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda, kamusal mal ve hizmetlerin özellikleri ile üretim ve sunumuna ilişkin açıklamalar yapılarak, kamu özel sektör işbirliğinin sağlanabileceği alanlar ve modeller ülke örneklerinden hareketle ortaya koyulmuştur. Akabinde ise sağlık sektörü özelinde kullanılan kamu özel sektör işbirliğine toplumun bakışı Uşak İli örneği üzerinden belirlenmeye çalışılmıştır. Kamu özel sektör ortaklıklarına ilişkin algının belirlenmesinde anket yönteminden faydalanılmıştır. Sağlık çalışanlarına ve sağlık hizmetlerinden yararlananlara uygulanan anketlerden elde edilen sonuçlar SPSS 18 programında analiz edilerek değerlendirilmiştir.

Public nature goods and services, depending on their properties, are presented to society by public economics and/or private sector. Private sector serves alone as supplier while producing and presenting public nature goods and services to the society, but in presenting some goods and services to the society it may also serve in collaboration with public economy units. It has been observed that standard presentation models couldn't be developed in presenting public nature services in public and private sector cooperation type. Public interest, public service and in which ways public service should be done in cooperation with private sector not being specified clearly in law and constitution have influence in the emergence of this result. With regard to public-private sector cooperation, public private sector partnership hasn't been established steadily in Turkey because of various judicial, economical and administrative reasons like presence of problems which arise from project selection, application and guarantees given. In time, the growth of public services in quality and quantity increased public financing requirements and because of not being able to provide the effective use of available resources, the necessity of developing and applying alternative models in presentation of public nature goods and services have increased. Depending on this requirement, in order to increase the welfare level of the society and to provide the effective use of available resources, developing and applying public private sector partnership models in Turkey have been preferred. In this context, from the 2000s to the present day, various public private sector partnership models, especially in the transport and health sectors, have started to be applied by developing.In the study, by presenting the public private sector partnership model operating principles, how the public private sector partnership in health sector is perceived by the society is aimed to be investigated. For this purpose, by giving explanations about the characteristics, production and presentation of public goods and services, the fields and models in which public private sector partnership can be provided are presented from the country examples. Subsequently, the perception of public private sector partnership by the society, which was used in health sector, is tried to be specified from the case of Uşak city. In determining the perception about public private sector partnership, survey method has been utilized. The results which were obtained from the survey applied to health workers and clients have been evaluated by analyzing in SPSS 18 program.