İlköğretim Türkçe ders kitaplarında konuşma eğitimi uygulamaları

Abstract

Ülkemizde insanlar arasında sözlü iletişimde zaman zaman anlaşmazlıklar ortaya çıkabilmektedir. Bu sebeple ilköğretimde okutulan Türkçe derslerinde konuşma eğitimine de yer verilmiştir ve bu yolla doğru ve güzel konuşma davranışı kazandırılmaya çalışılmaktadır. Ancak kullanılan konuşma tür, yöntem ve tekniklerinin yetersizliği ve uygulamadaki eksiklikler bu sorunun giderilmesine katkı yapamamaktadır. Öğrencilerin rasgele konuşmalarını engellemek, doğru zamanda doğru konuşma tür, yöntem, tekniklerini kullanabilmeleri için onları bu konuda bilgilendirmek gerekmektedir. Bu konuda en uygun ortam Türkçe dersleri, en uygun araçlardan biri ise ders kitaplarıdır. Türkçe derslerinin işlenişinde ve Türkçe ders kitaplarında ne kadar çok konuşma türüne yer verilirse, o kadar derslerdeki etkinliklerin günlük hayata uyarlama şansı elde edilir. Bu çalışmada konuşma uygulamaları, Milli Eğitim Bakanlığı tarafından hazırlanıp okullara dağıtılan ilköğretim altı, yedi ve sekizinci sınıf ders ve öğretmen kılavuz kitaplarındaki metinler ve çalışma kitaplarından da yararlanılarak nitel araştırma yöntemine uygun olarak incelenmiş ve konuşma türlerinin metinlere göre dağılımı tablolar halinde gösterilmiştir. Ayrıca bu kitaplar da kendi aralarında ayrı ayrı karşılaştırılıp kullanılan konuşma türleri genel bir tabloda gösterilmiş, doküman incelemesi yöntemiyle elde edilen bulgular yorumlanmıştır. Ders kitaplarının işlenişi sırasında bulunan konuşma türleri kısmen yeterli bulunmuştur. Anahtar kelimeler: Türkçe Ders Kitapları, Konuşma, Konuşma Türleri

In our country, there may occasionally be disagreements among people in verbal communication. For this reason, there is speaking education in Turkish Lessons in primary schools and it is aimed to be acquired the behavior of speaking well. Nevertheless, the insufficiencies of speaking type, method, and technique in use and inadequacies in practice do not support to solve this issue.In order to prevent students' speaking randomly, and to choose the correct speaking type, method and technique in correct time, it is necessary that students must be educated. For this issue, the most suitable atmosphere is Turkish lessons and the most suitable material is course books. The more speaking types take place in Turkish lessons and Turkish course book, the more chance is granted to adapt the activities in Turkish lessons into the daily life. In this study, the texts in sixth, seventh, and ninth grades' students' and teachers' books, which are prepared and issued by Ministry of Education, have been examined according to qualitative research methods and the distribution of speaking types according to the texts has been shown in charts. Furthermore, these books have been compared separately among each other and speaking types being used have been shown in a general chart and the findings which have been acquired by the method of document examination have been interpreted. The speaking types found in the process of studying course books have been found partly sufficient.Keywords: Turkish Course Book, Speaking, Speaking Types