Türkiye`de cari açığın belirleyicilerinin eş bütünleşme analizi yöntemiyle incelenmesi: 1992-2012 dönemi

Abstract

Dünya ekonomisinde liberalizasyon sürecinin hız kazanması ile cari işlemler dengesi özellikle gelişmekte olan ülkeler için büyük önem kazanmıştır. Ekonomik küreselleşmenin dinamiklerine uyum sağlamak ve dünya ekonomisi ile bütünleşebilmek amacıyla Türkiye ekonomisi, 1980 sonrasında köklü bir yapısal değişim geçirmiştir. Bu dönemde korumacı ve ithal ikameci yapı, yerini serbest pazar ve ihracat teşviklerine dayanan, dış ticaretin, kurun, faizin ve sermaye hareketlerinin serbestleştirilmiş olduğu bir yapıya bırakmıştır. Küreselleşme ile birlikte ticaret, sermaye hareketleri ve teknoloji akımı uluslararası bir özellik kazanarak Türkiye ekonomisi 1980 sonrasında hızlı bir dışa açılma süreci yaşamış ve uluslararası piyasalarda bütünleşme eğilimi giderek hız kazanmıştır. Bu entegrasyon süreci, Türkiye'nin dış ticaret hacminin artmasına yardımcı olurken, diğer taraftan dünya ekonomisindeki risklerin Türkiye ekonomisine yansımasına neden olmuştur. 1980'li yıllardan bu yana hem finans kesiminde hem de dış ticarette uygulanan serbestleşme politikaları dışardan kısa vadeli sermaye girişlerinin artmasına sebep olmuş, bu da ulusal paranın değer kazanmasına ve ithalatın artmasına yol açarak cari açık oluşmasına zemin oluşturmuştur. Türkiye'nin kronik hastalığı haline gelen cari açığın; tasarruf yetersizliği, dış ticaret açıkları, reel kur azalması, bütçe açıkları, büyüme gibi belirleyicileri vardır. Bu ekonomik göstergeler sürekli etkileşim halindedir ve birbirine bağımlıdır. Cari açığın çözümü için ekonomide bu dengelerin sağlanması gerekmektedir.Bu çalışmanın amacı cari açığa sebep olan değişkenleri belirlemek ve bu değişkenlerle elde edilen sonuç ile cari açık sorununa çözüm önerileri getirmektir.

With fastening of liberation process in world economy, current account balance for developing countries has gained much importance. Turkish economy has had structural a change since 1980 with the intention of adapting dynamics of economic globalization and world economy. In this period, protective and imported substitution structure left its place to a structure depending on free market and export incentives, and in which foreign trade, exchange, interest, capital movements were liberalised. With globalization, trade, capital movements and technologic flow has gained an international characteristic and Turkish economy experienced a rapid foreign expansion process since 1980, and integration tendency in international markets gradually has gained speed. On the one hand, this integration process helped the increase of foreign trade volume; on the other hand, it caused the reflection of risks in the world economy onto Turkey. Since 1980, liberalisation policies applied in finance and foreign policy increased the entrance of capital inflow in the short run, thus, it has caused the rise of value of home currency and paved the way for current account deficit through rising import. Current account deficit which has become chronic disease of Turkey has determiners such as deficiency of savings, foreign trade deficits, decrease of reel exchange, budget deficits, and growth. These economic indicators are always in interaction and dependent on each other. In order to solve current account deficit problem, balances in economy need to be made.Aim of this paper is to determine versions causing current account deficit and provide solution offers, and by making balance with these versions in economy