Ulviye Alpay`ın çocuk kitaplarında yer alan eğitsel iletiler

Abstract

Bu araştırmanın amacı, modern Türk edebiyatının önemli yazarlarından biri olan Ulviye Alpay'ın çocuk kitaplarını eğitsel iletiler ve bunların aktarılış biçimleri bakımından incelemektir. Araştırmada, nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi tekniği kullanılmıştır. Verilerin analizinde ise içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Bu kapsamda araştırmanın örneklemini oluşturan Ulviye Alpay'ın 13 çocuk kitabı incelenmiştir. Çocuk kitaplarındaki hikâyelerin eğitsel iletileri belirlenmiş ve iletilerin sınıflandırılması yapılmıştır. İletiler, Küçük (2005: 69) esas alınarak sunuluş biçimlerine göre `Doğrudan Aktarılan Eğitsel İletiler'' ve `Dolaylı Yoldan Aktarılan Eğitsel İletiler'' olmak üzere iki kategoride; amaçlarına ve içeriklerine göre ise `Kişisel Gelişimi Destekleyen Eğitsel İletiler'', `Toplumsal Gelişimi Destekleyen Eğitsel İletiler'', `Ahlaki Gelişimi Destekleyen Eğitsel İletiler'', `Ulusal Düşüncenin Gelişimini Destekleyen Eğitsel İletiler'' ve `Evrensel Düşüncenin Gelişimini Destekleyen Eğitsel İletiler'' olmak üzere beş kategoride sınıflandırılmıştır. Toplam 149 eğitsel iletiye ulaşılmıştır. Bu iletiler çocukların hayal âlemini genişletmesi, toplum ile bağ kurması, ahlaki, ulusal ve evrensel yönlerden kendini geliştirmesi açısından önem taşımaktadır. Bulgu ve yorumlardan elde edilen sonuçlara göre çocuklara, öğretmenlere, ailelere ve bu alanda araştırma yapacak araştırmacılara bazı önerilerde bulunulmuştur.

The purpose of this research is to review Ulviye Alpay's Junior Books in terms of educational messages and how they were delivered to the recipients. Qualitative analysis methods such as document review and the content analysis were used. With this aim 13 junior books of Ulviye Alpay were reviewed. First the events, when and where they are occurred, characters, language and expression were elaborated. Then the educational messages were classified by their presentation ways in two categorizes as `direct` and `indirect` messages (Küçük, 2005:69), by their goals and contents in five categorizes as `messages supporting self-improvement`, `messages supporting social development`, `messages supporting moral improvement`, `messages supporting national tought` and ` `messages supporting universal thought`. Totally 149 messages were found which have importance on going into the secret world of children and have also positive effects on children's abilities to improve creative thinking, imaginativeness, socialization, moral senses and internalization of human values. Finally some suggestions were proposed to families, teachers and the related writers.