Sokratik sorgulama yöntemi ile sorumluluk değerinin öğretimi

Abstract

İlkokul 1-3 sınıflar hayat bilgisi dersi öğretim programında ve 4-8 sınıflar sosyal bilgiler dersi öğretim programında öğrencilere kazandırılmak istenen sorumluluk değerinin altıncı sınıf öğrencileri tarafından nasıl algılandığı, öğrencilerde görülen sorumluluk türlerini belirlemek ve sorgulayarak bu değeri kalıcı hale getirmek bu çalışmanın amacını oluşturmaktadır.Araştırma, nitel ve nicel verilerin ayni anda toplandığı karma yöntemle yapılmıştır. Araştırma verileri Ankara il merkezinde Milli Eğitim Bakanlığına bağlı bir ortaokulda 75 öğrenci ile yapılmıştır. Bu araştırma kapsamında görüşme, gözlem, yarı deneysel desen uygulaması yapılmış, veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış görüşme formu, odak grup görüşmeleri, zihin haritası, metin yazma çalışması, resim çizme çalışması ve video kayıtları kullanılmıştır. Verilerin analizinde ise içerik analizi ve betimsel analiz yöntemi kullanılmıştır.Araştırma sonunda öğrenciler sorumluluğu kendilerine başkaları tarafından (anne, baba, büyükler) verilen görevler olarak belirtmişlerdir. Yapılan odak grup görüşmelerinden sonra kendilerine verilen görev değil de yapmamız gereken işler olarak ifade etmişlerdir. Öğrencilerde görülen sorumluluk türleri yedi farklı boyutta toplanmıştır. Bu boyutlar; aileye karşı sorumluluklar, kişisel akademik sorumluluklar, kişisel sağlıklı olmak ile ilgili sorumluluklar, kişiler arası sorumluluklar, doğal çevreye karşı sorumluluklar, dini sorumluluklar, kamusal sorumluluklar. Uygulama öncesi, uygulama sonrası ve kalıcılık ile ilgili veriler incelendiğinde yaşantı oluşturularak sokratik sorgulamanın yapıldığı deney grubunun kişiler arası sorumluluk, çevreye karşı sorumluluk ve kamusal sorumluluklarının kontrol grubuna ve yalınız sokratik sorgulamanın yapıldığı gruba göre daha fazla gelişmiş olduğu gözlenmiştir.Anahtar Kelimeler: Sosyal bilgiler, değer, değer eğitimi, sokratik sorgulama, sorumluluk.

The aim of the study: Determining how 6th grade students perceive the responsibility value which is bringed students elementary school 1-3 Grades Life Science Lesson and 4-8 Grades Social Studies Lesson Curriculum, the responsibility types showed by the students and retention this value by examining. Study was conducted with a mixed method in which quantitative and qualitative data were collected at the same time. The study was conducted with 75 students studying in a secondary school which is operated under Ministry of National Education in Ankara. In the scope of this study, interview, observation and quasi-experimental design was conducted and structured interview form, focus group interviews, mind map, script writing, drawing picture and video records were used as data collection tools. In data analysis, content and descriptive analyses were used.As a result of the study; Students specified the responsibility as duties which are given by others (mother, father and other elders). After the focus group interviews, they specified the responsibility as works which they should perform but not the duties given by others. Responsibility types showed by students are collected under seven different dimensions. These dimensions are responsibilities toward family, personal academic responsibilities, responsibilities related to personal health, interpersonal responsibilities, responsibilities towards natural environment, religious responsibilities and public responsibilities. When the data which is related to pre-application, post-application and permanency is analyzed, it has been observed that interpersonal responsibility, responsibility towards environment and public responsibilities of experiment group, in which Socratic questioning has been conducted by creating a social life, have been more developed than of control group and the group in which only Socratic questioning has been performed.