Okul yöneticilerinin paternalist liderlik düzeyleri ile öğretmenlerin örgütsel sinizm algıları arasındaki ilişki

Abstract

Bu araştırmanın amacı, öğretmenlerin okul yöneticilerinin paternalist liderlik düzeylerine yönelik görüşleri ile örgütsel sinizm algıları arasındaki ilişkiyi ortaya koymaktır. Araştırma ilişkisel tarama modelindedir. Araştırmada 2014-2015 eğitim-öğretim yılında Uşak ili Merkez İlçesi'nde görev yapan 148 ortaokul 201 lise olmak üzere toplam 349 öğretmenin görüşleri taranmıştır. Araştırma verileri paternalist liderlik ve örgütsel sinizm ölçekleriyle toplanmıştır. Araştırma verilerinin analizinde; frekans, yüzde, aritmetik ortalama, standart sapma değerleri hesaplanmıştır. Daha sonra veriler ilişkisiz t-testi, ANOVA korelasyon ve regresyon analizine tabi tutulmuştur. Araştırma sonucunda, öğretmen görüşlerine göre okul yöneticilerinin paternalist liderlik düzeyi, otoriter liderlik ve yardımsever liderlik boyutunda `az katılıyorum` düzeyinde ve ahlaki liderlik boyutları ile toplamda `orta düzeyde katılıyorum` düzeyinde bulunmuştur. Yine öğretmen görüşlerine göre okul yöneticilerinin ahlaki liderlik düzeyleri, yardımsever liderlik ve otoriter liderlik düzeylerine göre daha yüksektir. Demografik değişkenlere göre incelendiğinde, aynı okulda çalışma süresine göre öğretmen görüşleri okul yöneticilerinin paternalist liderliğin boyutu olan ahlaki liderlik düzeylerine yönelik farklılaşmaktadır. Aynı okulda çalışma süresi daha az olan öğretmenler okul yöneticilerinin ahlaki liderlik düzeyini daha yüksek görmektedirler. Öğretmenlerin çalışılan okul türüne göre okul yöneticilerinin ahlaki liderlik ve otoriter liderlik düzeylerine yönelik görüşleri arasında anlamlı farklılık bulunmuştur. Liselerde çalışan öğretmenlerin okul yöneticilerinin ahlaki liderlik düzeyine yönelik görüş ortalamaları ortaokulda çalışan öğretmenlere göre daha yüksektir. Okul yöneticilerinin otoriter liderlik düzeyini ise ortaokulda çalışan öğretmenler, lisede çalışan öğretmenlere göre daha yüksek bulmaktadırlar. Okul yöneticilerinin paternalist liderlik düzeyleri tüm alt boyutlarında ve toplamında öğretmen görüşleri öğretmenlerin cinsiyet, kıdem, okulda çalışan öğretmen sayısı ve mezuniyet durumu değişkenlerine göre anlamlı olarak farklılaşmamaktadır. Öğretmenlerin örgütsel sinizm algısı düşük düzeydedir. Öğretmenlerin örgütsel sinizm algısı cinsiyetlerine ve mesleki kıdemlerine göre anlamlı bir farklılık göstermemektedir. Bununla birlikte öğretmenlerin aynı okulda çalışma süresi değişkenine göre örgütsel sinizmin karara katılma boyutunda algıları anlamlı olarak farklılaşmaktadır. Aynı okulda çalışma süresi azaldıkça öğretmenlerin karara katılma puan ortalamaları yükselmektedir. Öğretmenlerin çalıştıkları okul türü değişkenine göre ise görüşleri arasında örgütsel sinizmin uzaklaşma, olumsuz tutum, karara katılma boyutlarında ve ölçeğin tamamında anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Uzaklaşma boyutunda, olumsuz tutum boyutunda ve ölçeğin tamamında ortaokulda çalışan öğretmenler liselerde çalışan öğretmenlere göre daha yüksek sinizm algısına sahiptirler. Karara katılma boyutunda ise liselerde çalışan öğretmenler, ortaokulda çalışan öğretmenlere göre daha yüksek sinizm algısı ortalamasına sahiptirler.Anahtar Kelimeler: Paternalist Liderlik, Örgütsel Sinizm, Öğretmen Algısı

The aim of this research is to reveal the correlation between school directors' paternalist leadership level and teachers' organisational cynism perceptions. The research is in relational screening model. For the research 148 secondary, 201 high school in total 349 teachers' who work in Uşak city center in 2014-2015 educational year perceptions were examined. The data were collected by using paternalist leadership scale and organisational cynism scale. In the analyse of data ; frequency, percentage, arithmetic mean, and standard deviation values were calculated. And then indepentent sample t-test,anova tests, correlation and regresyon analysis were used.According to research results school directors' paternalist leadership level was found as ` I agree alittle` level in authoritarian leadership and in benevolent leadership dimensions. Paternalist leadership level was found as ` I agree in middle level` level in moral leadership dimension and in total. School directors' paternalist leadership level was found as medium level in authoritarian leadership dimension. And school directors' moral leadership level is higher than their benevolent and authoritarian leadership levels. When demographic variables observed, teachers' perceptions about school directors' paternalist leadership level differs in terms of professional time at the same school in moral leadership dimension. The less time of length teachers work at the same school, the more paternalistic they think their directors are. Significant difference was found teachers' perceptions about school directors' moral and authoritarian leadership levels in terms of type of schools. High school teachers' perceptions ratio in moral leadership are higher than secondary school teachers. Secondary school teachers' perceptions ratio in authoritarian leadership are higher than high school teachers. Teachers' perceptions about their directors' paternalist leadership level doesn't differ in terms of gender, professional seniority, number of teachers at the same school and graduate level variables in total and all dimensions.Teachers' organisational cynism perception level is low. Teachers' organisational cynism perception level doesn't differ in terms of gender and professional seniority. Besides in terms of teachers' professional time at the same school variable teachers' organisational cynism level differs in decision taking dimension. The less time of length teachers work at the same school, the more ratio in decision taking they have. Significant difference was found in alineation, negative attitude and decision taking dimension in terms of school type variable. High school teachers have higher ratio in alineation, negative attitude dimensions and in total than secondary school teachers. Secondary school teachers have higher ratio in decision taking dimension than highKeywords: Paternalist Leadership,Organisational Cynism,Teachers' Perceptions.