Mehmet Münir Ertegün`ün hayatı ve Türk Yakınçağı`ndaki yeri

Abstract

Bu çalışmanın amacı, hem Osmanlı Devleti'nin son döneminde hem de Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşunda seçkin bir hukukçu ve diplomat olarak önemli bir görev üstlenen Mehmet Münir Ertegün'ün tarihsel biyografisini resmetmektir. Çalışmada Ertegün'ün hayatı, zihniyeti ve devlet görevleri, döneminin tarihsel olaylarıyla birlikte aile arşivi, yerli ve yabancı arşiv belgeleri, kitap, makale ve gazeteler ile sözlü görüşme metodundan yararlanılarak incelenmeye çalışılmaktadır.Münir Ertegün, Osmanlı'nın son döneminde Babıali hukuk müşaviri olarak Brest Litovsk, Bükreş ve Sevr Görüşmelerine katıldı. Bilecik Mülakatında, Ahmet İzzet Paşa'nın (Furgaç) heyetinde yer aldı. Bu, aynı zamanda hayatının da dönüm noktası oldu, çünkü burada önemli bir karar vererek Milli Mücadele'ye katıldı. Londra Konferansı'na katılarak hemen ulusal amaca hizmete başladı. Ardından önce Türk-Fransız Antlaşması'nda, sonra da Lozan Barış Konferansı'nda danışman ve İsmet Paşa'nın (İnönü) hemen yanında tercüman olarak önemli bir görev üstlendi. Ankara merkezli görevinden sonra Bern'de orta elçi, daha sonra Paris, Londra ve Washington'da büyükelçi olarak görevlendirildi. Washington'daki on yıllık görevinin ardından 1944'te burada vefat etti. Cenazesi savaş sona erene kadar geçici olarak Washington'daki Arlington Mezarlığı'nda tutuldu. Daha sonra 1946'da cenazesi, Boğazlar üzerindeki Sovyet Rusya taleplerine karşılık Amerikan desteğinin bir göstergesi olarak sıradışı bir jestle, Missouri Zırhlısı ile Türkiye'ye getirildi.Anahtar Kelimeler: Mehmet Münir Ertegün, Tarihsel Biyografi, Hukukçu Diplomat

This study aims to portray the historical biography of Mehmet Munir Ertegun who played an important role both in late Ottoman Empire and in foundation of the Turkish Republic as a prominent jurist and diplomat. In the study Ertegun's life, mentality and his tasks in government are tried to be studied with the historical events of his period by making use of family archive, archival records, books, articles and newspapers in Turkish and English and also oral interview method.As a legal adviser at Sublime Porte in late Ottoman Empire he took part in Brest Litovsk treaty, then Bucharest Peace negotiations and finally Sevres Treaty. He took part in Ahmet İzzet Pasha's (Furgaç) delegation named Bilecik Mülakatı. This was also a turning point of his life because he made an important decision and joined National Struggle here. He immediately started to serve to the national cause attending London Conference. Then he played an important role in Turkish-French Treaty and the Lausanne Peace Conference as the adviser and the translator next to İsmet Pasha (İnönü). After serving as an Ankara-based official, he was posted as Minister to Berne, then to Paris, London and Washington as ambassador. After serving ten years in Washington, he died there in 1944. His remains were temporarily buried in Arlington Cemetery in Washington to await war's end. Then in 1946, in extraordinary gesture, his body was brought back to Turkey on the Battleship Missouri as a demonstration of American support against Soviet Russian demands concerning the Straits.Keywords: Mehmet Munir Ertegun, Historical Biography, Jurist Diplomat