Türkiye`de eğitim yönetimi alanında yazılan lisansüstü tezlerin metodolojik incelemesi

Abstract

Bu araştırmada, Türkiye'de Eğitim Yönetimi Alanında 2010-2016 yılları arasında yazılan lisansüstü (yüksek lisans ve doktora) tezleri metodolojik olarak incelemek ve eğitim yönetimi alanın geleceğine metodoloji (yöntem bilim) ile ilgili önemli katkılar sağlamak amaçlanmıştır.Araştırma, nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi modelinde tasarlanmıştır. Araştırmanın evrenini 2010-2016 yılları arasında, eğitim yönetimi alanında yayınlanmış 152 doktora, 990 yüksek lisan tezi olmak üzere toplam 1142 adet tezin tamamı örnekleme dâhil edilmiştir. Araştırmanın verileri, doküman incelemesi yöntemi ile elde edilmiş olup veri toplama aracı olarak danışman ve araştırmacı tarafından geliştirilen ve on bir (11) maddeden oluşan`Akademik Yayın Değerlendirme Formu` kullanılmıştır. Araştırma sonucu ulaşılan tüm veriler, içerik analizi yöntemi ile çözümlenmiştir.En fazla doktora tezinin 2011 yılında, en fazla yüksek lisans tezinin ise 2010 yılında yazıldığı; en fazla doktora tezi yazılan üniversitelerin sırasıyla Gazi, Marmara, Hacettepe, Osmangazi ve Atatürk Üniversiteleri, en fazla yüksek lisans tezi yazılan üniversitelerin ise sırasıyla Gazi, Marmara, Uşak, Erciyes ve Dokuz Eylül Üniversitesi olduğu; lisansüstü tezlerin yıllara göre artış ya da azalmalarında düzensizlik olduğu; 2010-2016 yılları arasında 58 üniversitenin tamamında (n=58,%100) yüksek lisans tezi üretildiği ancak 58 üniversiteden %69'unda (n=40) doktora tezi üretilmediği; her iki tez türünde de (doktora ve yüksek lisans) nicel yöntemlerin nitel ve karma yöntemlere göre daha yoğun kullanıldığı saptanmıştır. Lisansüstü tezlerde araştırma deseni olarak en fazla `Tarama`, `İlişkisel` ve `Durum` desenlerinin kullanıldığı, çoklu araştırma desenlerinin doktora tezlerinde sıklıkla kullanıldığı, `Tabakalı`, `Basit-Tesadüfi` ve `Küme` örneklem yöntemlerinin sıklıkla kullanıldığı, örneklem yöntemi belirtilmemiş olan tezlerin neredeyse tamamının yüksek lisans tezleri olduğu ve bu tezlerin %92.9'unun (n=26) nitel, %7.1'inin (n=2) nicel yöntemle üretilmiş tezler olduğu saptanmıştır. 2010-2016 yılları arasında üretilen 1142 tezde en fazla kullanılan örneklem kitlesini `Öğretmen/Akademisyen` (n=569,%49.9) olduğu, örneklem kitlesi kullanılan tez sayısının oldukça düşük olduğu, karma yöntem kullanılarak yazılan tezlerin örneklem büyüklüğü ortalamasının ( =610,37), nicel ( =428,30) ve nitel ( =42,96) yöntem kullanılarak yazılan tezlere göre oldukça yüksek olduğu, veri toplama yöntemi olarak lisansüstü tezlerde en fazla `Alan Araştırması`, `Gözlem` ve `Doküman Analizi` nin kullanıldığı, çoklu veri toplama yöntemi kullanımını oldukça az olduğu, veri toplama aracı olarak lisansüstü tezlerde en fazla `Ölçek`, `Anket` ve `Görüşme Formu` kullanıldığı, veri toplama aracı belirtilmeyen tezlerin neredeyse tamamının yüksek tezi olduğu saptanmıştır. Lisansüstü tezlerde geçerlilik yöntemi olarak en fazla `Faktör Analizi`, `Uzman Görüşü` ve `Pilot Uygulamanın` kullanıldığı, Geçerlilik yöntemi kullanılmayan 40 tezin %92.5'inin (n=37) yüksek lisans, %7.5'inin (n=3) doktora tezi olduğu, çoklu geçerlilik yöntemlerinin tamamının yüksek lisans tezlerinde kullanıldığı; güvenirlik yöntemi olarak tüm yıllarda en fazla `Cronbach Alpha` nın (n=907,%79.4) kullanıldığı, çoklu güvenirlik yöntemi kullanımının oldukça düşük olduğu, güvenirlik yöntemi belirtilmemiş 194 tezin yaklaşık %95'inin (n=189) nitel, %2.5'inin (n=4) nicel ve %2.5'inin (n=4) karma yöntemle üretilmiş tezler olduğu tespit edilmiştir. 2010-2016 yılları arasında üretilen 1142 tezde çoklu istatistiki yöntem kullanımı oldukça fazla olup istatistiki yöntem olarak en fazla `Betimsel+Varyans Analizi` yöntemleri (n=415,%36.3) kullanılmıştır. İstatistiki yöntem kullanımı belirtilmemiş 193 tezin %97.4'ü (n=188) nitel, %2.7'si (n=4) nicel, % 0.5'i (n=1) karma yöntem ile üretilmiş çalışmalardır. `Regresyon`, `Path Analizi`, `Meta Analiz` ve `Kümeleme` yöntemi kullanımının oldukça düşük olduğu elde edilen bulgulardandır.Bu araştırma, eğitim yönetimi alanında üretilen lisansüstü tezlerin metodolojik olarak eğilimleri ortaya çıkarmanın yanı sıra lisansüstü tezlerde metodolojik olar bir takım sorunların var olduğunu göstermiştir. Lisansüstü tezlerin ileri düzeyde ve derinlemesine bilgi verme kapasitesine sahip araştırma desenlerine yer verilmediği, örneklem tipi, örnekleme yöntemi, örneklem sayısı gibi önemli bilgilerin sunumunda eksiklikler olduğu, geçerlilik ve güvenilirliğe ilişkin çalışmalara gerekli özenin gösterilmediği ve tezlerde kullanılan istatistiksel analiz yöntemlerinde oldukça dar bir çeşitlilik olduğu gözlenmiştir. Araştırmanın, eğitim yönetimi alanında üretilen tezlerin metodolojik olarak eğilimlerine ilişkin genel bir bakış açısı sağlaması, alanın geleceğine ve daha sonraki yıllarda eğitim yönetimi alanında yapılacak olan tez çalışmalarına metodolojik açıdan ışık tutacağı düşünülmektedir.Anahtar Kelimeler: Eğitim Yönetimi, Metodoloji, Yöntem, Yöntembilim

In this research, it is purposed the methodological investigation of the postgraduate thesis (postgraduate and doctorate) written on education management between 2010-2016 and to contrubutie to the future of education management about the methodology. The research is designed on document analysis that is one of the qualitative approaches. The research population includes 152 doctoral dissertations and 990 graduate thesises published between the years 2010-2016; as the total number all the 1142 thesises are included into the sampling. The data is collected by the document analysis and `The Academic Publication Evaluation Form` which consists of 11 questions and developped by counselor and researcher is used as data collection tool.The most doctorate thesis were written in 2011, the most graduate thesis were written in 2010; the universities where the most doctorate thesis were written are ranged in order as Gazi, Marmara, Hacettepe and Atatürk Universities, the univerisities where the most graduate thesis were written are ranged in order as Gazi, Marmara, Uşak, Erciyes and Dokuz Eylül Universities; the increase or decrease of the postgraduate thesis are unstable within years; graduate thesis in 58 universities were produced between the years 2010 and 2016 but no doctorate thesis were produced in %69 of these 58 universities; it has been determined that qualitative and mixed methods are used intensively in both thesis types (doctorate and postgraduate). Scanning, Relational and Situation patterns are mostly used as the research pattern in postgraduate thesis; multiple research pattern is frequently used in doctorate thesis, `Stratified`, `Simple-Random` and `Group` sampling methods are used intensively, almost all the thesis which sampling method is not determined are graduate thesis and it is found that %92,9 of those thesis are (n=26) qualitative, %7,1 of them are (n=2) quantitative thesis. The most used sampling group in 1142 thesis produced between the years 2010 and 2016 is `Teacher/Academician` (n=569, %49,9), the number of the thesis which are used sampling group is fairly small, the sampling size's avarage ( =610,37) of the thesis which are written by using mixed method are quite high as per the thesis written by using quantitative ( =428,30) and qualitative ( =42,96) methods; `Field Research`, `Observation` and `Document Analysis` are mostly used as the data collection method in postgraduate thesis, multiple data collection method usage is quite small; `Scale`, `Survey` and `Interviev Form` are mostly used as the data collection tool in postgraduate thesis, and it is found that almost all the thesis which data collection tool is not defined are graduate thesis.`Factor Analysis`, `Expert Opinion` and `Pilot Practise` are mostly used as the validity method in postgraduate thesis; %92,5 of the 40 thesis which validity method is not used in (n=37) are graduate thesis, %7,5 (n=3) are doctorate thesis; multiple validity methods are all used in graduate thesis; `Cronbach Alpha` is the most used reliability method (n=907,%79.4) in all years, multiple reliability method usage is quite little; and it is found that %95 of the 194 thesis which reliability method is not defined (n=189) are qualitative, %2,5 (n=4) are quantitative, %2,5 (n=4) are thesis produced by multiple methods. Multiple Statictical Method usage is quite high in 1142 thesis produced between 2010 and 2016 and `Descriptive Variance Analysis` method is the most used (n=415,%36.3) statistical method. %97,4 of 193 thesis which no statictical method is determined are `qualitative`, %2,7 (n=4) are `quantitative`, %0,5 (n=1) are `mixed method` studies. `Regression`, `Path Analysis`, `Meta Analysis` and `Grouping` method usage are quite small.This research exposes the methodogical tendency of postgraduate thesis on education management and also shows that there are methodological problems in the postgraduate thesis written on education management. Postgraduate Thesis do not include research patterns which give information in-depth and advance-level; important information such as sampling type, sampling method, sampling number is deficient; validity and reliability works are not cared enough and it is observed that statistical methods have narrow variety. It is hoped that this research will give a general point of view to the methodogical tendency of the thesis on education management, set light to the thesis which will be produced in the next years within their methodoligal way and illumines the future of this field.Key Words: Education Management, Methodology, Method, Methodology.