Bulanık ve duru çok kriterli karar verme yöntemleri ile çevrimiçi alışveriş sitelerinin karşılaştırmalı performans değerlendirmesi

Abstract

Çevrimiçi alışveriş, tüketicilerin ihtiyaçları doğrultusunda internet üzerinden satın aldıkları mal veya hizmetlerin bütünüdür. Teknolojik gelişmeler sonucunda internetin yaygınlaşması ile beraber internet üzerinden alışveriş yapma oranı hızla artmaktadır. Bu durum internet üzerinden satış yapan mağazalar için yeni rekabet koşullarının oluşmasını sağlamıştır. Tüketici beklentilerini karşılamak, tercih edilebilir olmak, tüketici sadakatini kazanmak çevrimiçi alışveriş sitelerinin başlıca hedeflerini oluşturmaktadır. Bu nedenle tüketici beklentilerini iyi saptamak ve analiz etmek oldukça önemlidir.Bu çalışmada çevrimiçi alışveriş sitelerinin performanslarının çok kriterli karar verme yöntemleriyle değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Veriler Uşak Üniversitesi akademik ve idari personeline yapılan anketler yardımıyla elde edilmiştir. Veri analizleri ise Excel'de yapılmıştır. Değerlendirme, 6 alternatif için 7 ana kriter ve 21 alt kriter altında TOPSIS, VIKOR, MOORA ve WASPAS yöntemlerinin hem normal hem de bulanık halleriyle yapılmıştır. Performansı en iyi alternatif N11 çevrimiçi alışveriş sitesi olmuştur. En önemli kriter güvenlik/güvenilirlik/gizlilik olurken, önem düzeyi en düşük kriter kampanya olmuştur. Hesaplamalarda yöntemlerin bulanık halleri ve normal halleri arasında sıralama bakımından büyük bir fark olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Online shopping is a combination of goods or services that consumers buy on the internet regarding their needs. As a result of technological developments, the rate of online shopping is increasing rapidly with the expansion of the internet. Thus, new competitive conditions are created for online shopping sites. Satisfying consumer expectations, being preferable and gaining consumer loyalty are the main goals of online shopping sites. Therefore, it is essential to determine and analyze consumer expectations.This study aims to evaluate the performance of online shopping sites by using multi-criteria decision-making methods. Data were collected through surveys answered by Uşak University's academic and administrative staff and then the analysis of the data was carried out with Microsoft Excel. The evaluation was carried out in fuzzy and non-fuzzy forms of TOPSIS, VIKOR, MOORA and WASPAS methods under 7 main criteria and 21 sub-criteria for 6 alternatives. According to the results, the best alternative site was the N11 online shopping site. In addition, the result of the study shows that the most important criterion is security/reliability/privacy while the insignificant criterion is the campaign. It is concluded that there was no significant difference between the results of fuzzy and non-fuzzy methods.