Bezelye (Pisum sativum L.) tohumlarında NaCl ile yapılan ozmotik koşullandırma uygulamalarının tuza tolerans yeteneğinin geliştirilmesi üzerine etkileri

Abstract

Dual ve Spring bezelye çeşitlerinde tohum çimlenmesi ve fide gelişiminin ilk aşamalarında tuza toleranslarının arttırılması amacıyla, NaCl ile yapılan ozmotik koşullandırma uygulamalarının kullanım olanakları araştırılmıştır. Her iki bezelye çeşidine ait tohumlarda 16°C'de, NaCl'ün çeşitli konsantrasyonları (0, 50, 100, 150, 200 ve 300 mM) kullanılarak, farklı sürelerde (1, 2 ve 3 gün) ozmotik koşullandırma uygulamaları yapılmıştır. Normal çimlenme oranı, ortalama çimlenme süresi ve elektriksel iletkenlik parametreleri bakımından kontrol grubu ile farklılık göstermeyen 16°C'de 150 mM NaCl ile 2 günlük uygulamanın, bezelye tohumlarında yapılan ozmotik koşullandırma için uygun bir protokol olduğu tespit edilmiştir.Ozmotik koşullandırma ve kurutma uygulamalarının tuza toleransın geliştirilmesi üzerine olan etkilerinin belirlenmesi amacıyla yapılan diğer denemede, başlangıçta bezelye tohumları için geliştirilen bu protokol kullanılmıştır. Ozmotik koşullandırma uygulamalarını takiben, her bir çeşitte tohumların bir kısmı yüzeysel olarak kurutulmuş, diğer kısmı ise orijinal nem kapsamına ulaşıncaya kadar geriye kurutulmuştur. Daha sonra, her iki uygulamaya tabi tutulan tohumlar farklı konsantrasyonlardaki (0, 50, 100, 150 ve 200 mM) NaCl ile çimlendirme testlerine alınmıştır. Normal çimlenme oranı ve ortalama çimlenme süresi sonuçlarının yanı sıra organlar bazında fide kuru ağırlıkları, tolerans oranı ve tolerans indeksi sonuçları ozmotik koşullandırma uygulamalarının her iki bezelye çeşidinde de tuza toleransın arttırılmasında etkili olduğunu açıkça göstermiştir. Ancak, ozmotik koşullandırma uygulamaları ile kazanılmış olan tuza tolerans yeteneğinin geriye kurutma uygulamaları ile kısmen azaldığı tespit edilmiştir. Tuza tolerans bakımından bezelye çeşitleri arasında önemli bir farklılık olmamasına rağmen, ozmotik koşullandırma uygulaması sonucunda, Dual çeşidinin Spring çeşidine oranla daha fazla tolerans yeteneği kazandığı tespit edilmiştir.

Possibilities of using osmotic conditioning treatments with NaCl were investigated to increase salt tolerance of pea seeds (cvs. Dual and Spring) during germination and early seedling growth. Osmotic conditioning treatments in seeds of both pea cultivars were conducted at 16°C by the use of various concentrations (0, 50, 100, 150, 200 and 300 mM) of NaCl for different periods (1, 2 and 3 days). From the point of view of normal germination, mean germination time and electrical conductivity parameters, the osmotic conditioning treatment at 16°C with 150 mM NaCl for 2 days, which did not show any difference compared with control, was determined as the convenient protocol for pea seeds.In another experiment, which was conducted to determine the effects of osmotic conditioning with NaCl and dehydration treatments on improving salt tolerance, initially the developed osmotic conditioning protocol for pea seeds was used. Following osmotic conditioning treatments, first part of the seeds was surface dried and the other part was dehydrated until the original seed moisture content was reached in each pea cultivar. Then, seeds of both treatments were taken to germination tests with different NaCl concentrations (0, 50, 100, 150 and 200 mM). Beside the results of normal germination and mean germination time, the results of seedling dry weight, tolerance ratio and tolerance index clearly showed that osmotic conditioning treatments affected the increase of salt tolerance in both pea cultivars. However, the acquired salt tolerance ability by osmotic conditioning treatments was partially decreased by dehydration treatments. Although there was no significant difference between pea cultivars in terms of salt tolerance, as a result of osmotic conditioning treatment, cv. Dual gained more tolerance ability compared to cv. Spring.