Ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki felsefi yaklaşımların incelenmesi

Abstract

Bu çalışmada, ortaokul Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerin felsefi yaklaşımlar açısından incelenmesi ve metin türlerinin hangi felsefi akımın özelliklerini taşıdığının belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada, 2017-2018 eğitim-öğretim yılında Milli Eğitim Bakanlığı tarafından kabul edilip okutulan ortaokul Türkçe ders kitapları, bilgi felsefesi akımlarına göre incelenmiştir. Bu araştırmada 5, 6, 7 ve 8. sınıf ders kitaplarında belirlenen metinlerin felsefi yaklaşımlar açısından incelendiği betimsel nitelikli bir çalışmadır. Çalışmada doküman incelemesi tekniğinin temel doküman inceleme deseni kullanılmıştır. Veri toplama aracı geliştirilirken öncelikle literatür taraması yapılmıştır. Sonra ortaokul Türkçe ders kitaplarında yer alan bütün metinler alanında uzman kişiler tarafından incelendikten sonra her temadan bir metin, bilgi felsefesi akımlarına uygunluğuna göre alan uzmanları tarafından belirlenmiştir. Belirlenen metinler bilgi felsefesi akımlarına göre genel anlamda değerlendirilmiştir. Bu metinler bilgi felsefesi akımlarına göre değerlendirilmiş ve bu akımların uzman görüşleri çerçevesinde felsefi akımlara uygunlukları belirlenmiştir. Sonuç olarak bu çalışmada, ilköğretim Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin felsefi yaklaşımlar açısından incelemesi yapılmış ve yapılan incelemeler sonucunda, Türkçe ders kitaplarında bulunan metinlerde faydacılık (pragmatizm), sezgicilik (entüisyonizm) ve eleştiricilik (kritisizm) akımlarının her sınıf düzeyindeki metinlerde bulunduğu; görüngübilim (fenomenoloji),çözümleyici felsefe (analitik) , deneycilik (empirizm), olguculuk (pozitivizm), akılcılık (rasyonalizm) gibi akımların da üç sınıf düzeyinde bulunduğu görülmüştür. Şüphecilik (septizm) akımına ise metinlerde rastlanmamıştır. Türkçe ders kitabındaki metinler felsefi akımlar doğrultusunda incelendiğinde, Türkçe ve felsefenin bir arada değerlendirilmesinin de olanaklı olduğu görülmüştür. Türkçe ders kitaplarında bulunan metinlerde faydacılık (pragmatizm) akımı her sınıf düzeyindeki metinlerde görülmektedir. Pragmatizm akımının görüldüğü metinlerde `fayda` unsurunun ön planda olduğu gözlemlenmiştir. Sezgicilik (entüisyonizm) akımı da incelenen ortaokul Türkçe ders kitaplarında her sınıf düzeyinde görülmektedir. Entüisyonizm akımının görüldüğü metinlerde `sezgi` unsuru ön plana çıkmaktadır. Eleştiricilik (kritisizm) akımının 5, 6, 7 ve 8. sınıf düzeyindeki metinlerde bulunduğu ve metinlerde `akıl ve deney` kavramlarının çoğunlukta olduğu gözlemlenmiştir. Görüngübilim (fenomenoloji) akımı 5, 6 ve 7. sınıf düzeyindeki metinlerde görülmektedir. Metinlerde `paranteze alma ve özü görüleme` kavramları daha çok gözlemlenmektedir. Analitik felsefe 5, 6 ve 8. sınıf düzeylerinde görülmektedir ve `dil` kavramı ön plana çıkmaktadır. Deneycilik (empirizm) akımı da 5, 6 ve 8. sınıf düzeylerinde görülmektedir. Metinlerde `deney, denemek` kavramları gözlemlenmiştir. Olguculuk (pozitivizm) akımı ise 5 ve 6. sınıf düzeyinde görülmektedir. `Olgu` kavramı ön plana çıkmaktadır. Akılcılık (rasyonalizm) akımı da 6, 7 ve 8. sınıf düzeyindeki metinlerde görülmektedir ve `akıl` kavramı ön plana çıkmaktadır.Anahtar Kelimeler: Türkçe Ders Kitapları, Felsefi Yaklaşımlar, Türkçe Eğitimi, Felsefe.

In this study, It has been aimed to analyze the epistemology movements in the texts which are included in secondary school Turkish books and to find out which philosophical movements the text types get. In the study, secondary school Turkish books of the academic year 2017-2018 ,which are approved by ministry of national education and are used in schools, have been examined according to epistemology movements.While data collection tools are developed, literature review has been made. Then, after all the texts which are included in secondary school Turkish books are examined by leading experts, one text from every theme has been defined by experts in regard to its suitability for epistemology movements. Defined texts have generally been evaluated with respect to epistemology movements. These texts have been evaluated with respect to epistemology movements and these texts' suitability has been specified by the outline of expert opinion with respect to these movements. As a result in this study, the texts which are included in secondary school Turkish books have been examined according to epistemology movements and as a result of this examination, in these texts which are included in secondary school Turkish books it has been found out that pragmatism, intiutionism and criticism movements are included in all class level and also movements such as phenomenology, analytical philosophy, empiricism,positivism and rationalism are included in three class level. Pragmatism current is found in the texts in each class level in the texts in Turkish textbooks. It is observed that the element of benefit is at the forefront in the texts in which pragmatism is seen. In the middle school Turkish textbooks examined, the flow of intuitionism is obserwed at each class level. Intuition element comes into prominence in the texts in which there is a manifestation of intuitionism. It was observed that the criticality of the criticism was found in the texts in the 5, 6, 7 ve 8th class level and in the texts the concepts of mind and experiment were in the majority. Phenomenology current is seen in texts in classes 5, 6 ve 7th. The concepts of parenthesis and lack of essence are observed in texts. Analytical philosophy is seen in class 5, 6 and 8th language concept comes to the fore. Empiricism is seen in my mind at 5, 6 ve 8th class levels. `Experimental, try` concepts have been observed in texts. The positivism trend is seen at the 5 and 6th class level. Case concept comes to the fore. Rationalism is also seen in the texts of the 6, 7 and 8th class and the concept of reason comes to the fore.Key words: Turkish lesson books, epistemology movements, Turkish Education, philosophy