Rasim Özdenören`in hikayelerinde tasavvufi kavramlar

Abstract

Edebiyat, gündelik pratiklerden, toplumsal ilişkilere uzanan geniş bir çerçeveye etki eden ve bunlardan da etkilenen bir olgu olarak zihin dünyamızda yer edinmektedir. Bu zihin dünyasının inşasında edebiyat, bireyin ve toplumun dönüşümünde anahtar bir rol üstlenmektedir. Bunun yanında Edebi eserler içinde bulunulan zamanın ve mekânın anlatısından da bağımsız değildir. Diğer bir ifade ile her edebi eser içinde yaşanılan çağın bir yansımasıdır. Bu sebeple edebi bir eserin incelenmesi toplumsal olguların daha iyi anlaşılmasını sağlayacaktır. Bu bakımdan bir eseri ele alırken onu sosyolojik, psikolojik, dini, tarihi vb perspektiflerle ele almak mümkündür. Bu çalışmada da Rasim Özdenören'in hikâyelerindeki tasavvufi kavramlara odaklanmaya çalışılmıştır. Tasavvuf, başlı başına bir düşünce biçimi, yaşam biçimi olarak 13. Yüzyıl başlarından itibaren Anadolu'da yaygınlaşarak bu coğrafyanın yurtlaşmasında önemli katkıları olan bir okul görevi üstlenmiştir. Bunun yansımalarını farklı biçimlerde görmek mümkündür. Özellikle edebiyatımızda tasavvufa ayrı bir önem verilmiş ve `tasavvuf edebiyatı` diğer adıyla `tekke edebiyatı` alanında önemli eserler verilmiştir. Gerek Divan edebiyatında gerekse halk edebiyatında yüzyıllar boyunca kullanılacak bir dilin gelişimine ve dilin zenginleşmesine katkı sağlayan tasavvuf, Anadolu'nun yurtlaşması konusunda önemli kavramlardan biridir.

Literature takes place in our mind world as a phenomenon that affects and influences a broad framework ranging from everyday practices to social relations. Literature plays a key role in the transformation of the individual and society in the construction of this mind. Moreover, literary works are not independent of the narrative of the time and place. In other words, each literary work is a reflection of the era that it talks about. For this reason, the study of a literary work will provide a better understanding of social phenomena. In this regard, it is possible to deal with a work of literature from sociological, psychological, religious, and historical perspectives. In this study, we tried to focus on the concepts of Sufism in the stories of Rasim Özdenören.Sufism, as a way of thinking, as a way of life in Anatolia since the beginning of the 13th century has become a school that has made important contributions to this geography. It is possible to see the reflections of this in different forms. Especially in our literature, Sufism was given a special importance and important works were given in the field of `Sufi literature` or as it is also called `Tekke (dervish) literature`. Sufism, which contributes to the development and enhancement of a language which will be used for centuries in both Divan and Folk literatures, is one of the central concepts in the settlement (yurtlaşma) of Anatolia.