Avrupa Birliği ve Türkiye örneğinde vatandaşın dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkı

Abstract

Günümüzde önemi hızla artan açık ve şeffaf yönetim anlayışı beraberinde yönetimde gizlilik ve kapalılık anlayışının sona ermesine ve vatandaş odaklı bir yönetim anlayışının inşa edilmesine katkı sağlamıştır. Bu bağlamda devlet ile olan ilişkilerinde vatandaşın rolü artmış ve kamu yönetiminin denetlenmesi ve yönetime katılması yönünde önemli gelişmeler olmuştur. Bu süreçte atılan adımlardan biri dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkının vatandaşa anayasal bir hak olarak tanınmasıdır. Bu çerçevede kamu yönetimini denetlemesinde ve yönetimde açıklık ve şeffaflığın sağlanmasında vatandaşın dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkına sahip olmasının taşıdığı önemin ortaya konulması gerekmektedir. Özellikle Türkiye'de Avrupa Birliği (AB) müktesebatına uyum sürecinin kamu yönetimi açısından en önemli adımlarından birisi,bilgi edinme hakkını ve kamu denetçisine başvurma hakkını düzenleyen mevzuatların yasalaşmasıdır. Bu iki hak, 2010 Anayasa değişikliği ile 1982 Anayasası'nın dilekçe hakkını düzenleyen 74. maddesinde 'Dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkı' başlığı altında birlikte yer almıştır.Literatür taramasına dayanan ve ikincil kaynaklardan elde edilen verilerin analiz edildiği bu araştırma ile kamu yönetiminde açıklık ve şeffaflık uygulamalarının artmasında ve kamu yönetiminin vatandaş tarafından denetlenmesinde birer araç olan dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvuru hakları Türkiye ve AB örneğinde incelenmektedir. İnceleme ve karşılaştırma; yasal mevzuatların içeriği (amaç, kapsam ve hakları kullanmanın koşulları) ve yönetimde şeffaflığın sağlanması ve yönetimin denetlenmesindeki etkileri üzerinden yapılmaktadır.

Today, the rapidly increasing understanding of open and transparent administration has contributed to the termination of the confidentiality and closure in administration and to the construction of a citizen-oriented administration concept. In this context, the role of citizens in their relations with the state has increased and significant developments have taken place in the direction of supervision and participation to public administration. One of the steps taken in this process is the recognition of the right of petition, information and apply to public auditor as a constitutional right. In this regard, the importance of the citizen having the right to petition, information and apply to public auditor in supervising public administration and ensuring transparency and openness in administration need to be revealed. In particular, one of the most important steps of the harmonization process with the European Union Acquis in Turkey with regard to public administration is the adoption of legislation regulating the right to information and the right to apply to the public auditor. These two rights, were included in the Article 74 of the 1982 Constitution, which regulates the right to petition, under the title of 'Petition, Right to Information and Apply to Public Auditor', together with the amendment of the Constitution of 2010.With this research, that is data obtained from secondary sources are analyzed based on the literature review and petition, right to information and application to public auditor, which is a tool for increasing transparency practices in public administration and citizen supervision of public administration, are examined in the case of European Union and Turkey. The review is based on the content of the legal regulations (purpose, scope and rights terms of use) and their effects on the transparency of the administration and the supervision of the administration.