Türkiye`de muhafazakâr düşüncenin uğrakları: Kültür Haftası üzerine bir inceleme

Abstract

Bu çalışma, Türk muhafazakârlığının bir kesitini Peyami Safa'nın 1936'da çıkardığı Kültür Haftası dergisi özelinde incelemeyi amaçlamıştır. İki ana bölümden oluşan tezin ilk bölümünde Peyami Safa'nın hayatı ve dönemin tarihsel ve siyasal arka planı ile yazarın düşünce şemasının oluşumu bütünsel bir bakış açısıyla serimlenmiştir. İkinci bölümde ise muhafazakâr ideolojinin genel çerçevesi ve temel kavramları açıklanmıştır. Akabinde bu geniş çerçeve içinde Türk muhafazakârlığının düşünsel köklerinin beslendiği noktalar tespit edilmiştir. Bu tespitin temel motivasyonu kavramların Türkiye özelinde ne tür değişimler geçirdiği ve bu kavramların kullanımında izlenen alternatif yol arayışlarını açığa çıkarmaktır. Bu çalışma derginin tarihsel momenti ve yazarın düşünsel örgütlenmesinin genel bir değerlendirmesini içermektedir. Türk muhafazakârlığının Safa'nın işaretlediği bu anı bugüne nasıl taşıdığı ya da taşıyamadığı da tartışılacaktır. Çalışmada muhafazakârlığın bugününe dair tespit ve eleştiriler de yer almaktadır. Safa'nın fikri çerçevesinin mayalanma dönemine denk gelen derginin önemine vurgu yapılarak, o dönem nüvelerini oluşturduğu kavramın bugünün reel politiğindeki karşılıkları sorunsallaştırılmıştır.Anahtar Kavramlar: Peyami Safa, muhafazakârlık, Bergsonculuk, Kemalizm, Doğu-Batı sentezi, İnkilâp, Kültür Haftası

This study aims to analyse a segment of Turkish conservative thought specifically through the journal Kültür Haftası, published by Peyami Safa in 1936. The first part of this bipartite thesis presents the historical and political background of the period along with the formation of Peyami Safa's patterns of thought, with respect to his lifestory within a holistic outlook. The second part explains the general framework and of conservative ideology and its basic concepts. Afterwards, the points that have informed the intellectual roots of Turkish conservatism are located within this greater framework. The main motivation for this evaluation is to reveal the changes in the concepts in the context of Turkey and the alternative pathways followed during the implementation of these concepts. The conclusion includes a general evaluation of the historical moment of the journal and the intellectual organization of the author. The main issue of debate is whether and how Turkish conservatism brought into the present this moment marked by Safa. The evaluations and criticisms on the current forms of conservatism is included in the conclusion as well. By emphasizing the importance of the journal, which corresponded to the maturization period of the ideational framework of Safa's thought, the current realpolitik counterparts of the concepts whose cores were founded by Safa are problematized.Keywords: Peyami Safa, conservatism, Bergsonism, Kemalism, East – West synthesis, İnkilâp, Kültür Haftası