Bursa`da yarıkırsal bir bölgede poliklorlu bifenillerin(PCB`ler) farklı örnekleyiciler kullanılarak örneklenmesi

Abstract

Bu çalışmada, yarıkırsal bir bölge olan Uludağ Üniversitesi Kampüsü'nde 2013 yılında aktif ve pasif örnekleyiciler kullanılarak atmosferik örnekler poliklorlu bifenilleri (PCB'ler) analiz etmek için toplanmıştır. Örneklemelerde yüksek hacimli hava örnekleyici (YHHÖ), modifiye su yüzeyli örnekleyici (MSYÖ), Harner türü pasif hava örnekleyiciler (PHÖ'ler) ve grubumuzun geliştirdiği PHÖ kullanılmıştır. Bu kapsamda, YHHÖ ile MSYÖ ve PHÖ'ler her mevsim birer aylık süreler ile paralel çalıştırılmışlardır. Bu sayede örnekleme katsayısı (R) değerleri hesaplanmıştır. Öte yandan, PHÖ'ler kullanılarak bir yıl boyunca değişik zaman dilimleri (10, 20, 40 ve 60 gün) için örneklemelere devam edilmiştir. Atmosferik PCB konsantrasyonları kullanılan örnekleyici türüne bağlı değişse de 290 pg/m3 civarında hesaplanmıştır. Örnekleme genelinde 3- ve 4- klorlu türlerin baskın olduğu ve elde edilen konsantrasyonların sıcaklıkla arttığı görülmüştür. YHHÖ ile sürekli alınan kısa süreli örnekler ile bir bölge için birkaç örneğin temsil edici olamayacağı görülmüştür. Zira her bir mevsimde en düşük ve en yüksek değerler arasında 100 kata kadar fark bulunmuştur. Ayrıca PCB'lerin mekânsal değişimlerinin incelenmesi amacıyla üç farklı karakterdeki bölgeden (yarıkırsal, kentsel ve trafik yoğunluğu olan kentsel) 2014-2015 yıllarında bir yıl süre ile Harner türü PHÖ'ler ile dış ortam örnekleri alınmıştır. Bu veriler mekân ve zamana bağlı olarak değerlendirilmiştir.

In this work, atmospheric samples were collected with passive and active sampling to analyze polychlorinated biphenyls (PCB's) on Uludag University Campus, which is a semi rural area. In this sampling high volume air sampler (HVAS), modified water surface sampler (MWSS), Harner type passive air sampler (PAS) and a passive air sampler which developed our group was used to collect atmospheric samples. In this concept HVAS, MWSS and PAS's operated together for a mount in every season, thus sampling ratios (R) were calculated. On the other hand PHÖ samplings were sustained for a year with different time periods (10, 20, 40 and 60 days). Even atmospheric PCB concentrations varied according to sampler type, their average calculated approximately 290 pg/m3. It is observed that 3- and 4- chlorinated homologues were dominant kinds and concentrations increasing with temperature. Consecutively and short-term HVAS samples showed that several samples can not be representative for a region. Because it was found that there were up to 100 times differences between the minimum and maximum values for each of the season. Also, to examine spatial differences of atmospheric PCB concentrations, Harner type PAS samples were collected from three different region (semi-rural, rural and rural with high traffic) in 2014-2015 for a year. These data were assessed depending on the site and time.